فیزیوتراپی کف لگن

اختلالات عملکرد کف لگن و درمان فیزیوتراپی آن

کف لگن مجموعه ای از احشا همانند مثانه، رکتوم، ارگان های جنسی است که در لگن واقع می باشند و توسط شماری از عضلات که دیواره های این آن را تشکیل می دهند مورد حمایت هستند.
اختلال عملکرد عضلات کف لگن طیف وسیعی از مشکلات و بیماری ها را می تواند شامل شود. این اختلالات معمولا به دو صورت ضعف عضلانی و یا اسپاسم (سفتی) بیش از حد عضلات و عدم توانایی ریلکس (شل) کردن آنها بروز می کند که بسیاری از این موارد با فیزیوتراپی کف لگن قابل حل است. به طور مثال با افزایش سن یا در خانم ها در پی زایمان های متعدد ایجاد ضعف در عضلات کف لگن می تواند سبب بروز بی اختیاری ادرار استرسی و نیز افتادگی (پرولاپس) عناصر موجود در کف لگن همانند مثانه، رحم یا روده گردد. در مشکلاتی همانند یبوست عملکردی و نیز برخی از موارد دردهای لگنی اسپاسم (سفتی) در عضلات کف لگن وجود دارد و بیمار قادر به شل کردن این عضلات نیست.
اختلالات عملکرد کف لگن شامل موارد زیر می شوند:

• انواع بی اختیاری های ادرار و مدفوع
• یبوست عملکردی
• انواع پرولاپس (افتادگی) ها از جمله افتادگی رحم، مثانه و روده
• واژینیسموس
• دردهای لگنی

فیزیوتراپی کف لگن

بی اختیاری (Incontinence)

بی اختیاری به معنای خروج غیر ارادی ادرار یا مدفوع یا هر دو است.

انواع بی اختیاری ادراری (Urinary Incontinence)

بی اختیاری ادراری بسته به علایم و علل ایجاد آن به انواع مختلفی طبقه بندی می شود. در اینجا به انواع شایع بی اختیاری ادراری اشاره می شود.

۱. بی اختیاری استرسی ادرار (Stress Incontinence)

در این نوع بی اختیاری خروج غیر ارادی ادرار به دنبال فعالیت فیزیکی که منجر به افزایش فشار شکمی می شود مانند عطسه کردن، سرفه کردن، خندیدن و بلند کردن جسم سنگین اتفاق می افتد.

۲. بی اختیاری اورژانسی ادرار (Urge Incontinence)

در این نوع از بی اختیاری بیمار دائما احساس فوریت برای تخلیه مثانه دارد. این حس فوریت به میزان وجود ادرار در مثانه بستگی ندارد. بدین معنا که حتی با وجود مقدار کم ادرار در مثانه بیمار حس فوریت و اضطرار برای تخلیه دارد و این مساله می تواند باعث خروج سریع ادرار از مثانه شود.

۳. بی اختیاری مختلط ادرار (Mixed Incontinence)

در این نوع از بی اختیاری ادرار، بیمار مجموع علایم بی اختیاری های استرسی و اورژانسی را بروز می دهد.
لازم به ذکر است که تمام انواع بی اختیاری عنوان شده با انجام فیزیوتراپی کف لگن، رفتار درمانی و بیوفیدبک تراپی به خوبی قابل درمان است.

اختلالات مربوط به سیستم دفع

فیزیوتراپی کف لگن برای درمان اختلالات مربوط سیستم دفع شامل بی اختیاری های دفع و یبوست مفید است.

۱. بی اختیاری های دفع مدفوع (Fecal Incontinence)

بی اختیاری های دفع مدفوع به دلایلی نظیر بروز اختلال در سیستم انقباض عضلات کف لگن بر اثر آسیب های زایمان، تغییرات هورمونی، افزایش سن، انجام برخی از اعمال جراحی در ناحیه کف لگن (همانند جراحی بستن فیستول) و یا ابتلا به یبوست های طولانی مدت ایجاد می شود.

بی اختیاری دفع در سه گروه طبقه بندی می شود:

• گروه یک: خروج غیر اردی گاز معده
• گروه دو: خروج غیر اردی گاز معده و مدفوع نرم
• گروه سه: خروج غیر ارادی مدفوع سفت

۲. یبوست عملکردی (Functional Constipation)

یکی از اختلالات کف لگن که به علت عدم هماهنگی عضلات هنگام دفع رخ می دهد، یبوست عملکردی است. در این اختلال بیمار قادر به شل کردن عضلات ناحیه در هنگانم انجام دفع نیست و حالتی مانند گیر افتادگی مدفوع به رغم زور زدن زیاد را تجربه می کند.
زور زدن های زیاد و طولانی و نیز به وجود آمدن آزردگی هایی در ناحیه مقعد همانند شقاق (fissure) سبب بدتر شدن اسپاسم عضلات ناحیه و در نتیجه تشدید و ادامه یافتن یبوست بیمار می شود.

فیزیوتراپی بی اختیاری ها و یبوست

یکی از درمان های موثر و بدون عارضه در بی اختیاری های ادرار و مدفوع و یبوست های عملکردی درمان فیزیوتراپی و بیوفیدبک تراپی با استفاده از تحریک های الکتریکی، رفتار درمانی، درمان های دستی و ورزش های اختصاصی می باشد.
در فیزیوتراپی کف لگن، فیزیوتراپیست پس از انجام معاینه و ارزیابی کامل بیمار در جلسه اول مشکل بیمار و هدف از درمان را مشخص می سازد. سپس با توجه به تشخیص بیماری، درمان فیزیوتراپی لازم انجام می شود. روش های فیزیوتراپی در اختلالات کف لگن شامل موارد زیر می شود:

• آموزش و رفتار درمانی
• استفاده از تحریکات الکتریکی یا مغناطیسی
• بیوفیدبک تراپی
• آموزش ورزش های اختصاصی جهت تقویت یا شل سازی عضلات
• ماساژ و درمان های دستی تخصصی

به طور مثال با استفاده از الکترودهای شخصی که روی پوست و یا درون واژن یا مقعد بیمار قرار می گیرند، جریان الکتریکی با هدف تقویت عضلات و یا رفع اسپاسم این عضلات اعمال می شود و همچنین با استفاده از بیوفیدبک فعالیت عضلانی (EMG بیوفیدبک) ورزشهای تقویتی مخصوص این عضلات (ورزش های کگل) و تمرین های شل سازی اختصاصی به بیمار آموزش داده می شود. همچنین با استفاده از درمان های دستی همانند ماساژهای تخصصی می تواند سفتی ها و گرفتگی های عضلانی که منشا دردهای ناحیه کفلگن و کمر هستند را برطرف سازد.

لازم به ذکر است که اغلب برای درمان اختلالات کف لگن انجام مجموعه ای از درمان های فیزیوتراپی ذکر شده علاوه بر دارو درمانی و رعایت رژیم غذایی ضروری است.

“فیزیوتراپی کف لگن در کیلنیک فیزیوتراپی دکتر راستگو به صورت تخصصی و با بهره مندی از بهترین تجهیزات انجام می شود،
برای هر مشکلی راه حلی وجود دارد، نیاز به تحمل مشکلات ناشی از بی اختیاری و یبوست نیست. همین امروز تصمیم بگیرید تا با کمک هم مشکل شما را رفع کنیم.”