منیسک زانو چیست؟

منیسک چیست؟

در مفصل زانو دو ساختار به شکل حرف سی انگلیسی به نام منیسک داخلی و خارجی وجود دارند. جنس منیسک های زانو غضروفی است. در واقع منیسک ها بخشی از غضروف زانوی شما هستند که نقش ضربه گیری و ایجاد ثبات در زانو دارند. منیسک ها از فرسوده شدن استخوان و مفصل جلوگیری می کنند.

پارگی منیسک داخلی زانو

منیسک های به شکل حرف سی انگلیسی هستند و دارای دو شاخ قدامی و خلفی می باشند. شاخ قدامی منیسک داخلی حرکت بیشتری از شاخ خلفی دارد و لذا بیشترین آسیب و پارگی به شاخ خلفی منیسک داخلی که کمترین حرکت را داشته و در نتیجه احتمال گیر افتادگی بیشتر در هنگام حرکات پیچشی زانو را دارد وارد می شود.

پارگی منیسک زانو

گاهی پیچش شدید زانو سبب پارگی منیسک می شود. در برخی افراد یک سمت از منیسک پاره شده شل شده و در مفصل زانو گیر می کند و سبب قفل شدن زانو می شود. ریسک پارگی منیسک به خصوص در ورزشکاران مسن وجود دارد. زیرا با افزایش سن منیسک ضعیف می شود. بیش از 45% افراد 65 ساله یا مسن تر پارگی منیسک زانو دارند. پارگی منیسک در ورزش های برخوردی همانند فوتبال و همچنین ورزش های غیر برخوردی همانند والیبال که نیازمند حرکات برشی است نیز شایع می باشد. پارگی منیسک ممکن است زمانیکه یک نفر هنگام دویدن ناگهان تغییر جهت دهد رخ دهد و گاهی همزمان با آسیب های رباط صلیبی (acl) اتفاق می افتد.

تشخیص پارگی منیسک با یک معاینه فیزیکی ممکن است. برای معاینه پزشک یا فیزیوتراپیست، زانو و پای شما را در وضعیت های مختلف حرکت می دهد، راه رفتن شما را می ببیند و از شما می خواهد که چمپاتمه بزنید تا علت درد و سایر علائم شما مشخص شود. ممکن است که پزشک دستور انجام تست های تصویر برداری زیر را نیز بدهد:

• عکس رادیوگرافی: منیسیک جزء بافت نرم محسوب می شود و در رادیوگرافی ساده زانو دیده نمی شود و انجام عکس رادیوگرافی برای رد کردن سایر مشکلات زانو است.
• ام آر آی: استفاده از میدان مغناطیس قوی برای تصویربرداری از جزئیات بافت های سفت و نرم زانو متداول است. ام آر آی بهترین روش تصویربرداری برای بررسی پارگی منیسک زانو است .
• آرتروسکوپی زانو: در برخی از بیماران پزشک ممکن است که از یک وسیله به نام آرتروسکوپ برای بررسی داخل زانوی استفاده کند. آرتروسکوپ از طریق یک برش کوچک به داخل زانو می رود. آرتروسکوپ حاوی یک نور و یک دوربین کوچک است که تصویر بزرگنمایی شده از داخل زانو را به یک صفحه نمایش منتقل می کند. در صورت لزوم ، تجهیزات جراحی می تواند توسط آرتروسکوپ یا برش جراحی کوچک دیگری به زانوی شما وارد شوند تا پارگی منیسک زانو را ترمیم یا بازسازی کند.

درمان پارگی منیسک زانو

بسته به نوع ، اندازه و محل پارگی منیسک، درمان آن متفاوت می باشد. البته به هر حال اولویت با انجام درمان ها محافظه کارانه مانند فیزیوتراپی است.

پارگی هایی که مرتبط با آرتروز زانو هستند اغلب به مرور زمان با درمان آرتروز توسط فیزیوتراپی زانو بهبود می یابد، بنابراین در این موارد جراحی لازم نیست. بسیاری از پارگی های منیسک زانو که سبب قفل کردن یا جلوگیری از انجام حرکات زانو نمی شوند نیز با انجام فیزیوتراپی درد و علایم شان کمتر شده و نیاز به جراحی ندارند.

درمان خانگی پارگی منیسک زانو

استفاده از روش های زیر برای درمان خانگی پارگی منیسک زانو پیشنهاد می شوند:

• استراحت : از انجام فعالیت های که زانو درد شما را بدتر می کند اجتناب کنید. اگر راه رفتن سبب زانو درد می شود برای کاهش درد از عصای زیربغلی استفاده کنید.
• روی زانو یخ بگذارید برای کاهش درد و تورم به مدت ۲ الی ۳ روز، هر ۳-۴ ساعت یکبار، برای ۱۵ الی ۲۰ دقیقه، روی زانو یخ بگذارید تا درد و تورم آن برطرف شود.
• برای کاهش تورم از بانداژ الاستیک یا زانو بند شبیه آستین استفاده کنید.
• زانوتان را با قراردادن یک بالش زیرپاشنه پا هنگامیکه نشسته یا خوابیده اید، بالا قرار دهید.
• از داروهای ضد التهاب استفاده کنید. داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی NSAID ها، مانند بروفن، به کاهش درد و تورم زانو کمک می کنند. به هر حال این داروها عوارض جانبی همانند آسیب معده و احتمال خونریزی دارند و باید تحت نظر پزشک و در صورت لزوم مصرف شوند.
• ورزش های تقویتی و کششی تجویز شده توسط فیزیوتراپیست برای تقویت عضلات و کمک به کاهش فشار روی زانو انجام دهید.
• تا زمانیکه دوره درمان شما کامل نشده است. از انجام فعالیت های برخوردی همانند دویدن و پریدن اجتناب کنید.

عوارض پارگی منیسک زانو

متاسفانه پارگی منیسک زانو شایع است. در واقع پارگی منیسک یکی از شایع ترین آسیب های غضروف زانو است. همانند بسیاری از آسیب های زانو، ،پارگی منیسک می تواند دردناک و آزاردهنده باشد. ممکن است که زانو درد در روزهای اول زیاد نباشد. حتی ممکن است که شما با زانوی آسیب دیده، فعالیت و ورزش کنید. با بروز التهاب و ورم، زانو درد شما بدتر می شود.

شایع ترین علایم پارگی منیسک زانو شامل موارد زیر است:

• زانو درد
• تورم
• احساس ترکیدن چیزی در زانو در زمان آسیب
• مشکل در خم و راست کردن زانو
• قفل کردن زانو

فیزیوتراپی منیسک زانو

اگر دلیل درد و تورم زانوی شما پارگی منیسک است، زانوی شما نیاز به درمان دارد. بهترین درمان پارگی منیسک زانو بستگی به نوع پارگی، سن شما و زمان شما برای بازگشت به فعالیت طبیعی تان دارد.

اگر یک منیسک شما پاره شود پزشک احتمالا برای روزهای اول به شما پیشنهاد استراحت، استفاده از یخ و مصرف داروهای مسکن را پیشنهاد می دهد. پس از گذشت مرحله حاد شما نیاز به فیزیوتراپی، جراحی یا هر دو دارید.

قبل از شروع فیزیوتراپی لازم است که فیزیوتراپیست یک ارزیابی و معاینه کامل از زانوی شما انجام دهد تا برنامه درمانی مناسب شما را در نظر بگیرد. فیزیوتراپی در آسیب منیسک با هدف کاهش درد، تورم، افزایش قدرت عضلات، ترمیم پارگی منیسک و بهبود حس عمقی مفصل زانو انجام می شود. بدین منظور استفاده از دستگاه های فیزیوتراپی همانند لیزر پرتوان، مگنت تراپی، اولتراسوند و تنس مفید می باشد. درمان های دستی، درای نیدلینگ و کینزیوتیپ از سایر روش های موثر فیزیوتراپی برای درمان پارگی منیسک هستند. تجویز ورزش های تخصصی فیزیوتراپی با توجه به شرایط بیمار و میزان بهبودی وی در زمان مناسب نیز کمک شایانی در بهبود دارند.

آیا می توانم برای پارگی منیسک به جای جراحی فیزیوتراپی انجام دهم؟

فیزیوتراپی بخشی از درمان های غیر تهاجمی برای اجتناب از جراحی، حداقل در مراحل اولیه درمان است. افرادی که میانسال هستند یا آرتروز دارند، اغلب به دلیل فرسودگی مفصل دچار پارگی منیسک می شوند. در این مورد فیزیوتراپی به اندازه جراحی برای بهبود موثر است.

حتی اگر شما جوان یا ورزیده یا ورزشکار هستید انجام فیزیوتراپی اغلب برای شروع درمان مناسب است. بسته به جهت پارگی، مدت زمان گذشته از آن و محل وقوع پارگی فیزیوتراپی می تواند موثر باشد. اما اگر پارگی سبب قفل شدن زانوی شما شود ممکن است که نیازمند جراحی باشید.

تصمیم گیری در مورد درمان بستگی به میزان محدود شدن شما توسط آسیب دارد. اگر شما ورزشکار حرفه ای هستید یا اینکه به دلیل آسیب زانو قادر به کارکردن نیستید شما زمان کافی برای نتیجه گیری از درمان محافظه کارانه ندارید و شاید جراحی منیسک گزینه مناسب تری برای درمان شما باشد.

حتی اگر شما جراحی منیسک کنید، بعد از آن نیازمند فیزیوتراپی هستید. پزشک برای شما فیزیوتراپی تجویز می کند و با این کار زانوی شما به سلامت کامل باز می گردد .

فیزیوتراپی بعد از جراحی ترمیم منیسک

برنامه فیزیوتراپی بعد از جراحی ترمیم برای هر بیمار منحصر به فرد می باشد. اهداف اصلی و اولیه برنامه فیزیوتراپی شامل کنترل درد، التهاب و خونریزی داخل مفصل زانو است. سایر اهداف بلند مدت فیزیوتراپی شامل موارد زیر است:

• کسب دامنه حرکتی طبیعی زانو
• کسب مجدد الگوی طبیعی راه رفتن
• کسب مجدد قدرت اندام تحتانی
• کسب مجدد حس عمقی (تعادل) و هماهنگی طبیعی برای فعالیت های روزانه
• بازگشت کامل به شرایط قبل از آسیب زانو

به منظور بازگشت امن و موثر به فعالیت عملکردی سطح بالا، شما به قدرت ، انعطاف وتحمل کافی در عضلات اطراف زانو نیاز دارید.

در ساعات اولیه بعد از جراحی، رژیم درمانی RICE (استراحت، یخ، بانداژ فشاری و بالا گذاشتن پا) برای کنترل تورم و درد باید انجام شود.

علائم بعد از جراحی ترمیم منیسک

بلافاصله بعد از جراحی شما مقداری درد، ورم و محدودیت دامنه حرکتی و همچنین ضعف در اطراف زانو دارید. بی حرکت کردن زانو با بریس برای هفته های اول بعد از جراحی ضروری است. معمولا یک زانوبند مخصوص (بریس زانو) و عصای زیر بغلی برای 6 هفته باید استفاده شود. بعد از جراحی 6-4 هفته نمی توانید رانندگی کنید. با انجام فیزیوتراپی تخصصی توقع می رود که دامنه حرکتی خم و راست کردن کامل زانو 6-4 هفته بعد از جراحی احیاء شود و بعلاوه فرد می تواند 6-3 ماه بعد از جراحی به کار سنگین یا ورزش بازگردد.

فیزیوتراپی پارگی منیسک چگونه است؟

چه فیزیوتراپی بخشی از درمان محافظه کارانه باشد و چه بعد از جراحی انجام شود، هدف آن یکسان است و شامل بازگشت دامنه حرکتی و افزایش قدرت عضلات و بهبود حس عمقی مفصل زانو است.

فیزیوتراپی بعد از پارگی منیسک شامل لیزر درمانی و استفاده از دستگاه های فیزیوتراپی برای ترمیم و کاهش درد است. ورزش های تخصصی بخش مهمی از درمان فیزیوتراپی پارگی منیسک می باشند.

بهترین ورزش برای منیسک زانو

• در روزهای اول بعد از جراحی شما از حرکات بدون درد، همانند خم کردن و صاف کردن زانو تا جایی که درد ندارید، شروع کنید.
• حرکات کششی که سفتی عضلات پا را کاهش می دهند را انجام دهید.
• ورزش های پایه ای همانند بالا آوردن پا با زانوی صاف SLR و بلند شدن روی پنجه پا را شروع کنید.
• با گذشت زمان و بهبودی اگر شما قادر به انجام تمام این ورزش ها بدون درد بودید ، ورزش های پیشرفته تری همانند اسکوات ، کشش هایی سخت تر، لانج، بالا آمدن روی پنجه ها با وزنه را انجام خواهید دارد .

مراحل ذکر شده عمومی هستند که بسته به توانایی، شرایط بیمار، نوع جراحی و شدت آسیب زانو در هر فرد متفاوت و در زمان خاصی تجویز می شوند.

به طور مثال ممکن است که شما ورزش هایی ابتدایی و کشش ها را زودتر شروع کنید.

در نظر داشته باشید که تنها زمانی می توانید ورزش های سخت و پیشرفته را انجام دهید که ورزش های ابتدایی سبب آسیب درد و تورم در زانو نشوند.

چقدر فیزیوتراپی باید انجام دهم؟

تعداد جلسات فیزیوتراپی، بستگی به سن، نوع پارگی، میزان بهبود و نوع جراحی (اگر جراحی انجام شده است) دارد. اگر به عنوان یک درمان محافظه کارانه فیزیوتراپی انجام می دهید، در حدود 6-4 هفته (حدود ۱۵ جلسه) فیزیوتراپی  لازم است. البته لازم است که به صورت منظم در منزل نیز ورزش هایی را که فیزیوتراپیست شما آموزش داده را انجام دهید. اگر برای برداشت بخشی از منیسک جراحی انجام داده اید، پیش از بازگشت به فعالیت های طبیعی تقریبا نیاز به 6-3 هفته (۱۰ تا ۱۲ جلسه) فیزیوتراپی دارید. اگر جراحی ترمیم منیسک انجام دادید، سه ماه (حدود ۲۰ جلسه) فیزیوتراپی لازم است.