فیزیوتراپی فک (مفصل گیجگاهی فکی یا TMJ).
این مقاله علائم و علل درد مفصل فک را شرح می دهد و تمرین هایی را نشان می دهد که می تواند به شما در بهبود علائم کمک کند.
TMJ چیست؟
مفصل گیجگاهی فکی یا TMJ مخفف Tempo Mandibular Joint است. مفصلی است که استخوان فک شما را به بقیه جمجمه متصل می کند. این مفاصل درست جلوی گوش های شما هستند و به شما اجازه می دهند دهان خود را باز و بسته کنید.
فک شما همچنین دندان ها و لثه های شما را نگه می دارد و می توانند به گرما، سرما یا فشار حساس باشند.
TMJ از استخوان فک پایین (استخوان مندیبل) و حفره روی جمجمه (استخوان تمپورال) تشکیل شده است. بین این دو قسمت یک دیسک وجود دارد تا مفصل به نرمی باز و بسته شود. این مجموعه توسط ماهیچه ها و رباط ها ثابت می شود.
اختلالات مفصل فکی گیجگاهی (TMJ)
اختلالات مفصل فکی گیجگاهی یکی از شایع ترین دلایل درد فک است. از هر ۸ نفر ۱ نفر ممکن است دچار اختلال TMJ باشد. این مشکل در بین زنان شایع تر است.
علل اختلالات TMJ عبارتند از:
- آسیب به فک شما
- برخی از بیماری ها یا شرایط، مانند آرتریت روماتویید
- دندان قروچه یا فشردن فک ها به هم
- قرار نگرفتن فک به طور صحیح در محل خود
- التهاب در عضلات اطراف فک شما
- استرس نیز می تواند مشکل را بدتر کند
علائم و نشانه های اختلال عملکرد چیست؟
دانستن علائم و نشانه های اختلال عملکرد مفصل فکی گیجگاهی (TMJ) می تواند به شما برای شروع اقدام برای درمان کمک کند. از جمله علایم شایع اختلال عملکرد این مفصل می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- صدای کلیک هنگام باز کردن دهان
- درد در اطراف گوش، صورت یا فک شما
- سر دردهای مداوم
- زنگ زدن در گوش
- سرگیجه
- مشکلات بینایی
- درد هنگام جویدن یا سختی جویدن
- قفل شدن فک شما
- کلیک کردن / ساییدن / قفل کردن در فک
- مشکل در باز و بسته کردن دهان
- درد هنگام جویدن غذای سفت یا خمیازه کشیدن
اگر مبتلا به علایم فوق هستید لازم است که مفصل فک خود را بررسی کنید. معمولاً پزشک یا فیزیوتراپیست شما ممکن است از شما بخواهد که داروهایی مانند استامینوفن یا ایبوپروفن را برای کنترل درد مصرف کنید. آنها همچنین ممکن است توصیه کنند که برای تقویت عضلات فک خود آن ها تمرین دهید و از جویدن آدامس یا جویدن ناخن خودداری کنید. همچنین ممکن است یک محافظ پلاستیکی دهانی یا نایت گارد لازم داشته باشید تا از دندان قروچه جلوگیری کند. گاهی اوقات ممکن است برای رفع مشکل به داروهای قوی تر یا جراحی نیاز داشته باشید.
درمان خانگی درد مفصل فک
برخی از درمان های مفصل فک قابل انجام در منزل توسط خود شما هستند. از جمله درمان خانگی درد مفصل فک شامل موارد زیر هستند:
- عضلات اطراف مفصل را ماساژ دهید
- برای کاهش درد به مدت ۱۰ دقیقه از گرما یا یخ استفاده کنید
- غذا را به قطعات کوچک تر برش دهید و بعد میل کنید
- با راهنمایی فیزیوتراپیست خود به طور منظم فک خود را ورزش دهید
- در مورد تسکین درد با پزشک خود صحبت کنید
- برای بررسی اینکه آیا در شب دندان قروچه می کنید یا خیر، با دندانپزشک خود مشورت کنید
اهداف فیزیوتراپی مفصل فک چیست؟
فیزیوتراپی مفصل فک یک روش درمانی موثر برای درمان برخی از اختلالات مفصل فکی گیجگاهی است. در فیزیوتراپی از درمان هایی همانند لیزر درمانی، درمان های دستی، استفاده از دستگاه های فیزیوتراپی و آموزش ورزش های مخصوص مفصل فک استفاده می شود تا درد کاهش یابد و عملکرد مفصل بهبود یابد. به طور کلی اهداف فیزیوتراپی شامل موارد زیر است:
- کاهش درد
- به حداقل رساندن سفتی در حرکت
- بازیابی عملکرد حرکتی
- یادگیری راهکارهای مدیریت درد
افراد مبتلا به درد فک باید از انجام موارد زیر اجتناب کنند:
- خوردن غذاهای سفت، ترد و جویدنی مانند سیب یا میوه های کامل، هویج یا ذرت روی بلال
- جویدن آدامس، مداد یا ناخن
- باز کردن زیاد دهان – خمیازه تان را متوقف کنید یا هنگام خمیازه کشیدن از دست خود برای حمایت از چانه استفاده کنید
- قرار دادن گوشی موبایل/تلفن بین شانه و گوش
وضعیت بدن و حرکت گردن
گاهی اوقات درد ممکن است با وضعیت بدنی ناصحیح، نگه داشتن فک در حالت بد یا با قرار گیری نا مناسب گردن بدتر شود. سفت شدن گردن همچنین می تواند باعث احساس درد در مفصل فکی گیجگاهی یا TMJ شود. داشتن آگاهی از اصلاح این وضعیت و متحرک و قوی نگه داشتن گردن می تواند به علائم شما کمک کند.
اطلاعات بیشتر در این زمینه را از فیزیوتراپیست خود بخواهید.
ورزش های مفصل فک
یکی از ارکان مهم فیزیوتراپی فک، ورزش های مفصل فک است. فیزیوتراپیست این ورزش ها را به شما آموزش می دهد. چند نمونه از ورزشهای مفصل فک در اینجا توضیح داده می شوند.
تمرین چین تاک (بردن چانه به عقب)
- بایستید یا لبه یک صندلی بنشینید
- با کشیدن چانه خود به سمت عقب، وضعیتی شبیه غبغب ایجاد کنید
- در حین انجام این کار سعی کنید سر خود را صاف نگه دارید
- وضعیت ایجاد شده را برای ۵ ثانیه نگه دارید، ۸ تا ۱۰ بار تکرار کنید
تمرین شل کردن فک
- زبان را به آرامی در بالای دهان قرار دهید
- اجازه دهید دندان ها از هم جدا شوند و عضلات فک را شل کنید
این کار باعث کاهش فشار روی فک شما می شود. زمانی که به خواب می روید سعی کنید آگاهانه فک خود را شل کنید و دندان های خود را به هم فشار ندهید.
تمرین ماهی قرمز
- زبان را به آرامی در بالای دهان قرار دهید
- یک انگشت اشاره را روی TMJ قرار دهید
- انگشت اشاره دست دیگر را روی چانه خود قرار دهید
- در حالیکه با انگشت روی TMJ فشار می دهید، اجازه دهید فک پایین بیاید و دهان کمی باز شود
هنگام باز کردن دهان به چانه مقاومت اعمال نکنید
- می توانید این تمرین را مقابل آینه انجام دهید تا مطمئن شوید حرکت فک مستقیم (بدون منحرف شدن به طرفین) است
- ۶-۸ بار، ۶-۴ بار در روز تکرار کنید
تمرین ماهی قرمز بدون پشتیبانی
این تمرین مشابه تمرین قبلی است
- زبان را به آرامی در بالای دهان قرار دهید
- انگشت اشاره هر دست را روی هر TMJ قرار دهید
- اجازه دهید دهان شما باز شود و دوباره بسته شود: الف) نیمه باز، ب) کاملا باز
- می توانید این تمرین را مقابل آینه انجام دهید تا مطمئن شوید حرکت فک مستقیم است
- تمرین را ۸-۶ بار، ۶-۴ بار در روز تکرار کنید
تمرین باز و بسته کردن فک
زبان خود را روی سقف دهان درست پشت دندان های جلویی خود نگه دارید.
فک خود را رها کنید، اجازه دهید عضلات شل شوند.
به آرامی فک خود را باز و بسته کنید
تمرین را ۸-۶ بار، ۶-۴ بار در روز تکرار کنیدشل کردن فک تنش را آزاد می کند و بخشی ضروری از هر روتینی است که شامل تمرینات قدرتی نیز می شود.
چه چیزی باعث درد مفصل فک (TMJ) می شود؟
مشکلات متعددی می توانند سبب درد و ناراحتی در مفصل فک شوند. از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. مشکلات دندانی
مجموعه ای از مشکلات دندان های شما می تواند منجر به درد فک شود. آنها عبارتند از:
- دندان درد، معمولاً به دلیل حفره یا آبسه
- دندان هایی که ترک خورده یا حساس به دما یا فشار هستند
- بیماری لثه، که می تواند به استخوان فک شما آسیب برساند
- در آمدن دندان عقل
- دندان های نامرتب
- دندان قروچه یا فشار دادن مرتب فک
برای این مشکلات فورا به پزشک یا فیزیوتراپیست خود مراجعه کنید. تا آن زمان، می‌توانید دهان خود را با آب گرم بشویید و از نخ دندان برای از بین بردن تکه‌های غذایی اطراف دندانی که درد می‌کند، استفاده کنید.
۲.مشکلات مفصلی
اگر نوعی آرتریت (التهاب مفصلی) به نام آرتریت روماتوئید دارید، می تواند به مفاصل گیجگاهی فکی شما را متاثر کند. این یک بیماری خود ایمنی است، به این معنی که بدن شما به اشتباه به بافت سالم حمله می کند و آن را متورم می کند. این آرتریت ممکن است به غضروف نرم و اسفنجی مفصل فک آسیب برساند که می تواند نهایتا سبب سفت شدن و درد فک شود.
۳.بیماری ها
امروزه با وجود واکسن ها تا حد زیادی از شر بیماری ها خلاص شده ایم. اما برخی از افراد هنوز به برخی از این بیماری ها مبتلا می شوند و علائم آن می تواند شامل درد فک باشد.
- بیماری اوریون. شما آن را از یک ویروس می گیرید. این بیماری غدد کنار دهان شما را که تولید کننده بزاق هستند را متورم می کند. درد می تواند حرکت فک شما را سخت کند.
- بیماری کزاز. شما به این عفونت باکتریایی از طریق بریدگی یا خراش روی پوست مبتلا می شوید. نشانه اولیه بیماری این است که شاید عضلات فک شما سفت شوند. اسپاسم ها را تتانوس یا قفل شدن فک می نامند. این بیماری جدی می تواند شما را برای هفته ها در بیمارستان بستری کند.
۴.حمله قلبی
ممکن است عجیب به نظر برسد، اما درد فک گاهی می تواند نشانه حمله قلبی باشد. دردی که در نزدیکی دسته ای از اعصاب مانند قلب شما شروع می شود، می تواند در جای دیگری در بدن احساس شود. به این درد، درد ارجاعی می گویند. برای برخی افراد، درد فک ممکن است تنها علامت حمله قلبی باشد.
درد ارجاعی در فک همچنین ممکن است نشانه مشکلات مفصلی دیگر باشد، مانند مفاصل شانه ها یا کمر.
۵.مشکلات سینوسی
اگر فضاهای داخل بینی و زیر چشمان شما (سینوس های شما) بیش از ۳ ماه متورم و ملتهب بماند، حتی با وجود انجام درمان، ممکن است به بیماری به نام سینوزیت مزمن مبتلا شده باشید. سینوزیت عمدتا تنفس از طریق بینی را سخت می کند و باعث می شود ناحیه اطراف چشم شما حساس شود. سینوزیت مزمن همچنین می تواند باعث درد در فک بالا شود.
۶. سایر علل
علاوه بر علل ذکر شده، موارد دیگری نیز هستند که سبب درد فک می شوند. اگر دلیل درد فک شما هر کدام از موارد زیر است، فیزیوتراپی فک می تواند درمان مناسب برای شما باشد:
- فعالیت بیش از حد عضلات فک – گاهی به دلیل ساییدن مداوم دندان ها
- تروما – ضربه ای به مفصل یا استخوان فک
- آرتروز
- سفتی یا اختلال در عملکرد گردن
- حساسیت به دردهای ناشی از استرس
