فیزیوتراپی برای انحراف ستون فقرات

همه چیز درباره انحراف ستون فقرات و فیزیوتراپی آن

یکی از دلایل احتمالی بروز کمردرد، انحراف ستون فقرات است. روش های درمانی متعددی برای بهبود انحراف ستون فقرات وجود دارند. در این مقاله در رابطه با فیزیوتراپی برای انحراف ستون فقرات توضیح داده می شود.

انحراف ستون فقرات چیست؟

زمانیکه ستون فقرات راستای صحیح و مناسبی دارد، قسمت های مختلف بدن از سر به پایین تا شانه ها، کمر، مفاصل لگن و زانوها تقریبا در یک خط صاف هستند. در صورت داشتن راستای مناسب در ستون فقرات، نیروهای اعمال شده از طریق مهره ها و تنه های مهره ای که برای حمایت طراحی شده اند، در حالت طبیعی نگه داشته می شوند. انحراف ستون فقرات سبب انداختن بار روی مفاصل فاست مهره ها می شود. این مفاصل در حالت طبیعی برای تحمل وزن مناسب نیستند و تنها نقش هدایت حرکات را دارند. بنابراین انحراف ستون فقرات می تواند سبب آزاردگی مفاصل مهره ها و نهایتا درد و ناتوانی گردد.

راستای طبیعی ستون فقرات به معنای کشیدن سر شانه ها به عقب یا منقبض کردن شکم نیست؛ بلکه شامل وضعیت راستای مشخص لگن، دنده ها و سر و گردن می شود.

اغلب مشکلات اسکلتی عضلانی که منجر به درد می شوند، از بی کفایتی بدن ناشی از انحراف ستون فقرات و در نتیجه بار اضافه روی مفاصل ناشی می شود. زمانیکه وضعیت طبیعی ستون فقرات کسب شد، سلامتی و فیتنس حاصل می گردد.

علایم انحراف ستون فقرات

ستون فقرات شما ستونی از استخوان ها است که مهره نامیده می شوند و از جمجمه تا نشیمنگاه امتداد دارند. ستون فقرات، ثبات و حمایت برای اندام های فوقانی، تحتانی و تنه را فراهم می آورند. البته نقش فقرات شما فراتر از حمایت کننده کمر شما است. هرگونه انحراف ستون فقرات می تواند سایر قسمت های بدن را هم متاثر سازد و سبب بروز درد و ناراحتی در آنها گردد.

علایم احتمالی انحراف ستون فقرات شامل موارد زیر می شوند:

• سردرد مزمن
• کمردرد
• گردن درد
• زانو درد
• درد لگن
• ناخوش احوالی مکرر
• خستگی بیش از حد
• گزگز یا بی حسی در دست ها یا پاها
• فرسوده و کهنه شدن یک جفت از کفش ها به علت عدم قرینگی و اختلال در راه رفتن

انواع انحراف ستون فقرات

مهره های ستون فقرات به 5 بخش مهرهای گردنی، پشتی، کمری، ناحیه خاجی و دنبالچه تقسیم می شوند. ستون فقرات در حالت طبیعی دارای انحناهایی است که آن را مانند حرف S انگلیسی کرده است. وجود این انحناهای ستون فقرات سبب می شوند که قابلیت تحمل بار مهره های فقرات افزایش یابد. انواع انحراف غیر طبیعی در ستون فقرات شامل موارد زیر می شوند:

کایفوز (kyphosis) یا قوز پشتی: اگر انحنای مهره های ناحیه پشتی به سمت عقب از حالت طبیعی بیشتر شود، قوز پشتی رخ می دهد. کایفوز اغلب با گرد شدن سر شانه ها (rounded shoulder) و جلو آمدن سر (forward head) همراه است.

قوز در افراد پیر اغلب به دلیل ضعف در استخوان های ستون فقرات است که سبب فشرده شدن و شکستگی آنها می گردد. انواع دیگر کایفوز می تواند در خردسالان یا نوجوانان به علت بدشکلی ستون فقرات یا گوه ای شدن استخوان های ستون فقرات به مرور زمان ایجاد شود.

قوز خفیف علاوه بر بدشکی ظاهری، مشکلاتی نظیر درد را سبب می شود. قوز شدید می تواند سبب درد و ناراحتی در مهرها و ناحیه پشت و کم شدن حجم های تنفسی گردد. درمان کایفوز بستگی به سن، علت، شدت و اثرات قوز دارد.

اسکلیوز (scoliosis): انحراف ستون فقرات به طرفین اسکلیوز نام دارد. اگر یک انحراف طرفی وجود داشته باشد اسکلیوز c شکل و گاهی دو انحراف طرفی وجود دارد که اسکلیوز s شکل نامیده می شود.

گودی کمر (lumbar lordosis): فقرات کمری به طور طبیعی داری تقعر و به اصطلاح گودی است. در فردی که تقعر ناحیه کمری از حالت طبیعی بیشتر شود، گودی کمر بی رویه  ممکن است سبب ایجاد مشکلاتی همانند سرخوردن مهره کمری و کمردرد گردد. عوامل متعددی همانند نرمی مفاصل، بزرگ بودن شکم یا ضعف عضلات شکم می توانند سبب ایجاد گودی کمر شوند.

جلو آمدن سر (forward head): این وضعیت بدنی نامناسب در افرادی که ساعت های متوالی و طولانی پشت کامپیوتر  می نشینند بیشتر رخ می دهد. در این افراد تغییرات تخریبی در مهره ها و دیسک های گردنی اتفاق می افتد. از دیگر مشکلات رایج، سردردهای گردنی  و حتی تغییر زاویه دید چشمی است.

ورزش برای انحراف ستون فقرات

شاید شما هم از جمله افرادی هستید که مانند احاد جامعه ساعت های متوالی در طی روز می نشینید و تحرک بدنی و ورزش کافی انجام نمی دهند. این شرایط سبب ایجاد وضعیت بدنی نامناسب و بدتر شدن انحراف ستون فقرات می شود.

با انجام ورزش ها و کشش های مناسب می توانید شرایط را بهبود دهید.

پیاده روی در طی روز یکی از روش های موثر برای مبارزه با اثرات منفی طولانی نشستن است. پیاده روی فشار وارده بر استخوان های نشیمنگاه و کمر را تخفیف می دهد.

شما می توانید در طی روز پیاده روی های سریع داشته باشید و مثلا آن را پیش از شروع کار، در زمان استراحت نهار یا پس از شام انجام دهید. برای آنکه نتیجه بهتری از پیاده روی عاید شما شود، موارد زیر را در نظر داشته باشید:

• پیش از شروع راه رفتن، مطمین شوید که سر و شانه ها با مفاصل لگن و پاهای شما در یک خط صاف قرار دارند.
• شانه های خود را به سمت بالا و سپس عقب بکشید تا به جلو آورده نشوند.
• تنها تا جایی که قادر به حفظ وضعیت بدنی مناسب هستید، تند راه بروید. هر زمانی که قوز کردید، بهتر است گام های کوچک تری بردارید.

درمان انحراف ستون فقرات در بزرگسالان

از آنجایی که انحراف ستون فقرات به مرور زمان اتفاق می افتد، اصلاح آن نیز نیازمند تلاش بلند مدت است. گام نخست اصلاح، آگاه شدن شما از راستای ستون فقرات خود و اطمینان از انجام فیزیوتراپی و ورزش های اصلاحی مناسب و منظم است.

موارد شدید انحراف ستون فقرات ممکن است که نیازمند جراحی یا سایر اقدامات درمانی باشند.

درمان خانگی انحراف ستون فقرات

یک روش ساده و قابل انجام در خانه و حتی محل کار استفاده از توپ های بزرگ ورزشی به عوض صندلی کار است. با انجام این کار راستای صحیح ستون فقرات در طی روز تقویت می شود. برای انجام آن لازم است که مراحل زیر را انجام دهید:

• با 15 تا 20 دقیقه نشستن برای دو تا سه مرتبه در روز شروع کنید.
• شکم خود را به سمت ستون فقرات تو بکشید تا عضلات عمقی شکم فعال شوند.
• درحالیکه کف پاها محکم روی زمین قرار دارند و شانه ها را به عقب برده اید، روی توپ بنشینید.

ورزش برای درمان انحراف ستون فقرات

چند نمونه از ورزش های انحراف ستون فقرات در ادامه مقاله توضیح داده می شوند.

پلانک

تمرینات پلانک توسط فیزیوتراپیست ها به کرات مورد توصیه قرار می گیرند. اگر این تمرین ها درست انجام شوند، عضلات مرکزی (core) شما در پشت و شکم را تقویت می کنند که منجر به برداشتن فشارهای غیرضروری از کمر شما می شود.

جهت انجام تمرین پلانک:

• روی زانوها و آرنج های خود قرار بگیرید. آرنج ها باید با شانه ها و در یک راستا قرار بگیرند.
• پاها را به عقب ببرید و روی پنجه پاها قرار بگیرید. با سفت کردن باسن و شکم، فشار را روی پاشنه ها یتان حفظ کنید. شانه هایتان را عقب و چانه را اندکی پایین نگه دارید.
• در هر تکرار، این وضعیت را برای 30 تا 60 ثانیه حفظ کنید.

در نمونه دیگر تمرین پلانک، شما می توانید به عوض آرنج ها، درحالیکه آرنج ها صاف هستند، روی کف دست ها وزن بیندازید.

تمرین قوس دادن به کمر

این تمرین ستون فقرات را کشش می دهد و فشار را از کمر تا شانه ها می کاهد.

برای انجام این تمرین مراحل زیر را انجام دهید:

• به وضعیت چهار دست و پا درحالیکه دست ها و زانوها وزن برابری را تحمل می کنند، قرار بگیرید. ستون فقرات باید در حالت خنثی باشد.
• با انجام دم، مقداری به بالا نگاه کنید و شکم خود را به سمت زمین پایین بیاورید.
• با بازدم، چانه را به سمت قفسه سینه بکشید و شکم را به سمت ستون فقرات داخل بکشید.

تا جاییکه تمایل دارید تمرین را تکرار کنید، حتما با تنفس هایتان حرکت را انجام دهید.