شانه یخ زده

 شانه یخ زده چیست؟

شانه یخ زده (frozen shoulder) یک بیماری مفصلی است که بانام های دیگری مانند شانه منجمد، شانه فریز شده، چسبندگی شانه، نیز خوانده می شود. این سندرم در شانه به آهستگی اتفاق می افتد  و سبب درد و سفتی در حرکات شانه می شود. هنگامی که شانه در یک وضعیت ثابت قرار گیرد، شرایط بیمار بدتر می شود. در صورت عدم انجام درمان فیزیوتراپی برای شانه یخ زده بهبود خودبخودی آن معمولا ناکامل و طولانی است.

علل ایجاد سندرم شانه یخ زده چیست؟

شانه یخ زده به دو صورت اولیه و ثانویه وجود دارد. در بیماری شانه یخ زده به صورت ثانویه، یک مشکلی در خود مفصل شانه همانند آسیب مفصلی یا بی حرکتی مفصل پس از جراحی سبب خشکی و یخ زدگی شانه می شود. این در حالی است که بیماری شانه یخ زده به صورت اولیه علت ابتلا به صورت کامل شناخته شده نیست، البته یکسری از عواملی که ممکن است شما را در معرض خطر برای ایجاد این بیماری قرار دهند عبارتند از :

• بیماری دیابت: افرادی که دیابت دارند بیشتر مستعد ابتلا به شانه یخ زده هستند و در صورت ابتلا به سندرم شانه یخ زده، احتمال طولانی ترشدن زمان درمان در آنها وجود دارد.
• کم کاری تیروئید
• بیماری پارکینسون
• بیماری های قلبی

توضیحاتی که در این مقاله در مورد شانه یخ زده داده شده است، عمدتا در رابطه با شانه یخ زده به صورت اولیه است.

چه اتفاقی در بافت اطراف شانه می افتد؟

دور تا دور مفصل شانه یک بافت ارتباطی خیلی قوی وجود دارد (کپسول مفصل شانه) که متصل به فرورفتگی استخوان بالای بازو است. در بیماری شانه یخ زده این بافت در محل چسبندگی اش ملتهب و ضخیم می شود و حتی مقدار مایع موجود در داخل مفصل که مایع سینویال نام دارد (مایعی که حرکت روان و طبیعی مفصل شانه را تسهیل می کند) کم می شود، در نتیجه حرکت مفصل سخت تر شده و درد و سفتی در شانه ایجاد می شود.

شانه یخ زده سه مرحله دارد:

 مرحله اول: مرحله دردناک: این مرحله حدودآ یک دوره 2-9 ماهه است که کپسول مفصل شانه بسیار ملتهب می شود و همراه با آن درد و سفتی به وجود می آید. این درد و سفتی افزایش یافته و همچنین محدود شدن حرکات شانه شروع می شود. این نشانه ها شب ها بدتر می شوند.

مرحله 2: مرحله یخ زدگی: این مرحله زمانی است که حرکات شانه سخت و سفت است و بیمار متوجه محدودیت حرکت شانه می شود. این دوره معمولا 4ماه تا یک سال طول می کشد. در این مرحله اغلب درد کاهش می یابد اما جای آن را محدودیت در دامنه حرکتی می گیرد و انجام کارهای روزمره مانند غذا خوردن, لباس پوشیدن و حمام رفتن برای بیمار دشوار می شود.

مرحله 3: بهبودی نسبی: درد شانه و دامنه حرکتی شروع به بهبودی می کند البته بهبودی به آهستگی اتفاق می افتد. این دوره 6 ماه تا 2 سال به طول می انجامد که در انتها ممکن است بخش عمده ای از انعطاف پذیری و حرکت شانه بهبود یابد. البته در صورت عدم انجام فیزیوتراپی در90 درصد موارد مقداری از محدودیت حرکتی شانه برای همیشه باقی می ماند.

شیوع سندرم شانه یخ زده:

شیوع شانه یخ زده حدود 3 درصد است و در سنین 50 تا60 سالگی احتمال رخداد آن بیشتر است و در سن زیر 40 سال نادر است. احتمال ابتلا به شانه یخ زده در زنان بیشتر از مردان است و اگر فردی در یک شانه مبتلا به آن باشد احتمال ابتلا در شانه طرف دیگرهم برای وی وجود دارد.

تشخیص بیماری:

تشخیص بیماری توسط پزشک یا فیزیوتراپیست انجام می شود. ابتدا فیزیوتراپیست در مورد تاریخچه پزشکی و نشانه های بیماری  و آسیب ها از بیمار سوال می پرسد، سپس شانه را معاینه می کند. معاینه شامل انجام حرکات غیر فعال (پسیو) برای ارزیابی دامنه حرکتی شانه است. سپس فیزیوتراپیست از بیمار می خواهد که خودش به صورت فعال (اکتیو) شانه اش را حرکت دهد و در صورت محدودیت که ممکن است با گیر افتادن و درد احساس شود میزان دامنه حرکتی فعال و غیر فعال شانه را بررسی می کند و برای آن برنامه درمانی در نظر می گیرد.

گاهی برای تشخیص دقیق تر لازم است که از روش های همانند رادیوگرافی، سونوگرافی، یا ام آر ای استفاده شود.

درمان شانه یخ زده

خوشبختانه 80 درصد بیماران با فیزیوتراپی و ورزش های درمانی مخصوص قابل درمان هستند.

درمان فیزیوتراپی متمرکز بر کاهش درد، ورم، التهاب، محدودیت دامنه حرکتی  و افزایش قدرت عضلانی است. فیزیوتراپیست از درمان هایی همانند  کمپرس های سرد و گرم، درمان های دستی، دستگاه های تحریک الکتریکی، لیزر و درای نیدلینگ استفاده می کند و حرکات تخصصی و همچنین ورزش های  مناسب برای منزل را به او آموزش می دهند. این تمرین ها ساده هستند و کم کم با توجه به بهبودی و پیشرفت بیمار تمرینات دشوار تر می شوند.

همچنین استفاده ازداروهایی همانند ایبوپروفن، ناپروکسن و آسپرین برای کاهش درد و التهاب شانه با مشورت پزشک مناسب می باشند. گاهی در صورت دردناک بودن شانه پزشک در داخل مفصل کورتن تزریق می کند. البته پیشنهاد می شود از تکرار این تزریق خودداری شود زیرا تزریقات متوالی کورتن موجب آسیب دیدگی شانه بیشتر می شود.

جراحی شانه یخ زده

اگر بیمار مبتلا به شانه یخ زده با سایر درمان های محافظه کارانه همانند فیزیوتراپی بهبود نیابد، ممکن است که پزشک انجام جراحی را توصیه کند. جراحی شانه یخ زده به یکی از دو روش زیر انجام می شود:

جراحی آرتروسکوپی مفصل شانه. در این روش درمان تهاجمی برای بیمارانی که به رغم انجام درمان های دارویی و فیزیوتراپی بهبود نیافته اند، انجام می شود. در این جراحی یک لوله (اندوسکوپ) باریک از طریق یک برش کوچک وارد مفصل شانه می شود و چسبندگی های داخل مفصل را خارج می کند.

جراحی باز: آخرین راه کار در صورت عدم درمان، جراحی باز می باشد. کپسول ضخیم شده شانه در این روش بریده می شود, تا آزاد شود. البته نکته حائز اهمیت این است که بعد از جراحی باید حتما فیزیوتراپی منظم و دقیق انجام شود.

تاثیر درمانی لیزر در بهبود شانه یخ زده

لیزر درمانی است که از طول موج خاصی از نور  استفاده می کند. این نور به بافت تابانده می شود و در داخل بافت فعل و انفعالاتی انجام می شود که روند درمان را تسریع می کند.

اثرات مفید لیزر درمانی به عنوان یکی از روش های درمانی فیزیوتراپی در شانه یخ زده ثابت شده است. لیزردرمانی سبب کاهش درد، بهبود چسبندگی داخل مفصلی و ارتقای عملکرد شانه بیمار می شود. در واقع کاربرد لیزر در کنار سایر درمان های فیزیوتراپی می تواند در تسریع روند درمانی و کاهش درد و علایم بیمار بسیار موثر باشد.

کاربرد درای نیدلینگ در سندرم شانه یخ زده

درای نیدلینگ روشی است که فیزیوتراپیست ها از آن برای درمان درد و اختلالات حرکتی استفاده می کنند. در این روش از یک سوزن خشک یعنی سوزن بدون دارو استفاده می شود که از روی پوست به نواحی خاصی از عضله فروبرده می شود. این سوزن ها بسیار نازک اند و طول های مختلفی دارند. گاهی اوقات بعد از قرار دادن سوزن در داخل عضله، فیزیوتراپیست انتهای سوزن را به دستگاه تحریک الکتریکی (الکتروآکوپانچر) متصل می کند. با این روش تحریکات الکتریکی به عضله وارد می شوند.

از آنجا که در بیماری شانه یخ زده برخی از عضلات دچار کوتاهی و سفتی می شوند، استفاده از این روش درمانی می تواند به کاهش درد و سفتی و نیز به بهبود حرکت شانه بیمار کمک نماید.

برای درمان شانه یخ زده به انجام چند جلسه فیزیوتراپی نیاز هست؟

از آنجاییکه بیماری شانه یخ زده یک بیماری طولانی است، برای درمان آن معمولا به تعداد جلسات زیاد فیزیوتراپی نیاز است. البته پاسخ به درمان در افراد متفاوت می باشد. آموزش مناسب تمرین ها به بیمار توسط فیزیوتراپیست و همکاری بیمار جهت انجام منظم جلسات فیزیوتراپی و همچنین تمرین ها و توصیه های فیزیوتراپیست در منزل به تسریع روند درمانی او کمک می نماید.

هزینه انجام فیزیوتراپی شانه

هزینه انجام فیزیوتراپی برای درمان شانه یخ زده شامل هزینه های انجام فیزیوتراپی معمولی و نیز هزینه انجام درمان های دستی و تمرین درمانی به صورت مجزا است که هر کدام از آنها دارای تعرفه درمانی مجزا هستند.

در صورتیکه برای درمان بیمار با توجه به صلاحدید پزشک و یا فیزیوتراپیست از روش های تکمیلی همانند لیزر درمانی و درای نیدلینگ استفاده شوند، هزینه این درمان ها به صورت جداگانه محاسبه خواهند شد.

آیا بیمه هزینه فیزیوتراپی شانه را تحت پوشش دارد؟

خوشبختانه بیمه ها هزینه فیزیوتراپی معمولی شانه را پوشش می دهند. البته درمان هایی همانند لیزر و درای نیدلینگ به صورت آزاد (غیر بیمه ای) هستند. بیمه های تکمیلی معمولا تمام هزینه های درمانی بیماران را پرداخت می کنند.

یر بیمه ای) هستند. بیمه های تکمیلی معمولا تمام هزینه های درمانی بیماران را پرداخت می کنند.