درمانهای فیزیوتراپیسایر مطالبفیزیوتراپی پا

پای پرانتزی چیست؟

پای پرانتزی

زانوی پرانتزی یا ژنوواروم (genuvarum) یک بد راستایی پا است که ممکن است در هر سنی رخ دهد. در پای پرانتزی هنگام فرد صاف می ایستد و مچ پاها را کنار هم نگه می دارد، زانو ها از هم فاصله داشته و به سمت بیرون انحنا دارند. پای پرانتزی دلایل متعددی می تواند داشته باشد و اگر درمان نشود منجر به تغییرات تخریبی (آرتروز) و درد زانو می شود.

نوزادان و نوپایان اغلب زانوی پرانتزی دارند. گاهی اوقات کودکان ۳-۲ ساله نیز مبتلا به زانوی پرانتزی هستند. این یک مساله طبیعی است. اغلب با وزن اندازی و راه رفتن کودک این مشکل به مرور زمان تا سن ۳-۴ سالگی برطرف می شود.

پای پرانتزی چیست؟ - 1 - پای پرانتزی چیست؟

علایم و نشانه های ابتلا به پای پرانتزی

زانوی پرانتزی در کودکان اغلب بدون علامت و درد و ناراحتی است. هر چند که والدین کودک نگران ظاهر و نحوه راه رفتن وی هستند. در کودکان  پای پرانتزی اغلب سبب راه رفتن کودک با پاهای رو به داخل (in-toe walking) می شود. اگر مشکل پای پرانتزی کودک برطرف نشود و تا نوجوانی باقی بماند سبب ناراحتی در مفاصل ران و کمر و مچ پا می شود.

چه چیز سبب پای پرانتزی می شود؟

قرار گیری جنین در محیط کوچک رحم عامل چرخش مختصر استخوان ها و ایجاد پای پرانتزی نوزاد است. این مساله پای پرانتزی فیزیولوژیک است و به عنوان بخشی از روند رشد و تکامل کودک در نظر گرفته می شود. با وزن اندازی روی پاها و راه رفتن کودک این مشکل به مرور زمان تا سن ۴-۳ سالگی برطرف می شود. گر کودک شما بعد از این سن همچنان پای پرانتزی دارد، او را برای معاینه و بررسی نزد پزشک ببرید.

برخی اوقات پای پرانتزی می تواند یک نشانه از بیماری زمینه ای همانند بیماری بلانت یا بیماری ریکتس است.

بیماری بلانت (Blounts disease) که به آن ساق پای پرانتزی نیز می گویند یک اختلال رشدی است که استخوان پا را متاثر می کند. در این بیماری استخوان ساق به صورت غیر طبیعی به سمت خارج انحنا پیدا می کند و سبب پرانتزی شدن زانو می شود و با شروع راه رفتن وضعیت پرانتزی بودن پای کودک بدتر می شود.

ریکتس (rickets) یک مشکلی رشدی است که در اثر کمبود طولانی مدت ویتامین D یا کلسیم ایجاد می شود. این کمبود ویتامین سبب استخوان ها را نرم و ضعیف کرده و سبب به وجود آمدن پای پرانتزی می شود.

به طور کلی علل ایجاد زانوی پرانتزی می تواند شامل موارد زیر باشد:

علل مادرزادی

علل رشدی

پس از تروما

شایع ترین علت ایجاد زانوی پرانتزی که می تواند در تمام گروه های سنی رخ دهد قرارگیری زانو در معرض فشارهای غیر طبیعی است. این فشارها سبب درد، افزایش بدفرمی، بی ثباتی و تغییرات تخریبی پیشرونده می شوند.

پای پرانتزی چیست؟ - 2 1024x1024 - پای پرانتزی چیست؟

عوارض پای پرانتزی

از آنجا که در پای پرانتزی راستای طبیعی انتقال نیرو در پاها تغییر می کند، قسمت داخلی زانو در اثر فشار بیشتر مبتلا به تخریب و فرسایش می شود. مفاصل مچ پا، لگن و ستون فقرات نیز متعاقب زانوی پرانتزی دچار آسیب و تخریب می شود. پای پرانتزی علاوه بر درگیری مفاصل سبب ناهماهنگی در عضلات پاها می شود. به طوریکه برخی از عضلات مانند عضلات داخلی ران مبتلا به کوتاهی و برخی دیگر همانند عضلات خارجی ران مبتلا به کشیدگی و ضعف می شوند. از جمله عوارض پای پرانتزی به موارد زیر می توان اشاره کرد:

  • زانو درد، درد مفصل ران و کمردرد
  • کاهش دامنه حرکتی در مفصل ران
  • درد، ناراحتی و خستگی هنگام راه رفتن و دویدن
  • بی ثباتی زانو
  • آرتروز پیشرونده زانو در بزرگسالان
  • بد شکلی و بد فورمی ظاهری

درجات پای پرانتزی

اندازه گیری شدت پای پرانتزی به صورت بالینی با معاینه پزشک یا فیزیوتراپیست انجام می شود. برای این اندازه گیری لازم است که فرد صاف بایستد و مچ پاها را به هم بچسباند. در این حالت راستای اندام تحتانی از ران تا مچ پا مشاهده می شود و فاصله بین زانو ها اندازه گیری می شود.

اندازه گیری دقیق شدت پای پرانتزی با رادیوگرافی کل اندام تحتانی (ران، ساق و مچ پا) درحالیکه فرد ایستاده است، می باشد. در این رادیوگرافی زاویه ران-زانو- مچ پا اندازه گیری می شود. این زاویه، بین محور مکانیکی ران و مرکز مفصل مچ پا می باشد. در بالغین زاویه ۱ تا ۱.۵ درجه به داخل طبیعی است. در افراد مبتلا به پای پرانتزی، این زاویه بیشتر از حد طبیعی می  شود. طیف طبیعی زاویه ران-زانو-مچ پا در کودکان متفاوت است.

در کودکان اگر مشخص شود که کودک مبتلا به پای پرانتزی مبتلا است، انجام درمان دارویی ضرورت دارد. اگر که دفورمیتی به وجود آمده خفیف باشد، کودک باید به صورت دوره ای و منظم تحت معاینه و نظر پزشک ارتوپد یا فیزیوتراپیست اطفال قرار بگیرد.

درمان پای پرانتزی بدون جراحی

استفاده از کفی در کفش یک درمان مناسب برای مبتلایان به پای پرانتزی است. در افراد مبتلا به پای پرانتزی که ورزش های پرفشار همانند دویدن انجام می دهند، استفاده از کفی مناسب بسیار ضروری است. کفی مخصوص، شیوه راه رفتن بیمار را اصلاح می کند.

پای پرانتزی چیست؟ - 3 1024x1024 - پای پرانتزی چیست؟

درمان پای پرانتزی در بزرگسالان با بریس

در برخی از موارد بریس به عنوان درمان اولیه در نظر گرفته می شود. البته بریس برای اصلاح پای پرانتزی در اطفال مناسب تر از بالغین است. اگر با پوشیدن بریس یک اصلاح تدریجی رخ ندهد، جراحی پیشنهاد می شود. بریس معمولا برای اصلاح پای پرانتزی در بالغین توصیه نمی شود.

بهترین سن برای درمان پای پرانتزی

در کودک در حال رشد، یک جراحی ساده برای تحریک اصلاح راستای اندام انجام می شود. پی از سپری شدن سن رشد، جراحی استوتومی که در آن استخوان نازک نی و درشت نی هر دو بریده می شوند و سپس دوباره در راستای صحیح قرار داده می شوند، ممکن است لازم باشد. در برخی بیماران ممکن است که جراح از یک فیکساتور خارجی استفاده کند. با استفاده از فیکساتور خارجی پیچ ها به داخل استخوان فرستاده می شود و از بدن بیرون زده می شود و به یک ساختار ثبات دهنده خارجی متصل می گردند.

فیزیوتراپی نیز بخش مهمی از درمان پای پرانتزی برای قبل و بعد از جراحی محسوب می شود.

در نوجوانانی که از نظر اسکلتی بالغ شده اند و همچنین در بالغین، استوتومی یک درمان برای صاف کردن راستای اندام تحتانی است. در بسیاری از موارد، استخوان درشت نی ساق (تیبیا) بریده و تحت درمان قرار می گیرد. اما در مواقعی استخوان ران (فمور) یا هم استخوان ران و هم استخوان ساق بریده و درمان می شوند. زمانیکه درجه دفرمیتی پای پرانتزی متوسط است، استوتومی معمولا با استفاده از فیکساتور داخلی انجام می شود. هنگامیکه ناهنجاری پا شدید باشد، بازگرداندن تدریجی اندام تحتانی به راستای صحیح با جراحی استوتومی با استفاده از فیکساتور خارجی انجام می شود.

پای پرانتزی چیست؟ - 4 - پای پرانتزی چیست؟

ورزش برای درمان پای پرانتزی

ورزش نقش مهمی در حفظ سلامتی عمومی دارد. ابتلا به پای پرانتزی نباید شما را از انجام ورزش باز دارد. بسیاری از افراد مبتلا به پای پرانتزی قادر به انجام ورزش و کارهای روزمره بدون درد و مشکل هستند.

ورزش به کنترل وزن شما کمک می کند. چاقی خود عامل ایجاد مشکلات مفصلی و آرتروز زانو است. بروز آرتروز زانو در فرد چاق مبتلا به پای پرانتزی چاق پنج برابر بیشتر از فردی با پای پرانتزی و وزن طبیعی است.

ورزش های تعادلی و ورزش های تقویت حس عمقی (پروپریوسپتشن) به بهبود انجام عملکردهای روزانه و کاهش ریسک افتادن در افراد مبتلا به پای پرانتزی کمک می کند.

برخی از تحقیقات ثابت کرده اند که ورزش های اصلاحی در افراد مبتلا به پای پرانتزی می توانند میزان فاصله بین زانوها را کاهش دهند.

مطالب مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

اینها را هم ببینید
بسته
دکمه بازگشت به بالا
سوالی داری؟ با ما گفتگو کن