فیزیوتراپی مچ پا
فیزیوتراپی مچ پا
پیچ خوردگی مچ پا که در اثر کشیدگی رباط حمایت کنندهٔ مفصل مچ اتفاق می‌‌افتد، از جمله آسیب‌هایی است که شیوع فراوانی دارد. معمولا رباط‌های سمت خارج مچ پا هستند که آسیب می بینند (که به آن پیچ خوردگی خارجی مچ گفته می شود)، چرا که رباط‌های سمت داخل بزرگ تر و قوی تر هستند. در قسمت خارجی مچ پا، ۳ رباط به قوزک خارجی متصل می شوند. در قسمت داخل مچ پا، رباط بزرگتری به نام رباط دلتوئید قسمت بزرگی را پوشش می دهد تا این قسمت از مقاومت خوبی برخوردار باشد.
پیچ خوردگی مچ پا چگونه اتفاق می‌‌افتاد؟
پیچ خوردگی خارجی زمانی اتفاق می‌‌افتد که پا به سمت داخل (تو) می پیچد و منجر به کشیدگی رباط‌های خارجی می شود. بعضی اوقات زمانی که بر روی یک سطح ناصاف می دویم یا راه می رویم یا زمانی که ناگهانی جهت حرکت مان را عوض می‌کنیم پیچ خوردگی اتفاق می‌‌افتد. بیشتر مردم در طول زندگی‌شان این آسیب دیدگی را تجربه می کنند، البته نه به صورت حاد. مهم ترین عارضه این نوع آسیب، احتمال تکرار شدن آن است. پیچ خوردگی مکرر مچ پا سبب بی ثباتی مفصلمی شود.
در مرحله اول شاید به نظر برسد که این نوع آسیب دیدگی نیازی به فیزیوتراپی نداشته باشد، اما برای اینکه از آسیب دیدگی مجدد جلوگیری شود بعد از هر پیچ خوردگی فیزیوتراپی لازم است.
پیچ خوردگی در سمت داخل بسیار کمتر اتفاق می‌‌افتد، چون همانطور که پیشتر گفتیم این سمت از مچ پا محافظت بیشتری دارد. پیچ خوردگی داخلی در اثر کشیدگی رباط زمانی که پا به سمت خارج می پیچد، برای مثال پس از یک فرود سنگین با کف پا، اتفاق می افتد.
چگونه پیچ خوردگی مچ پا را تشخیص دهیم؟
پیچ خوردگی مچ پا همیشه بعد از یک حادثهٔ مشخص پیش می‌‌آید، مثلا زمانی که پای شما به سمت داخل می پیچد یا زمانی که در چاله می‌‌افتید. پس از آن پای شما در ناحیهٔ رباط‌ها ورم می‌کند و درد می‌گیرد و معمولا در راه رفتن دچار مشکل می شوید.
یکی از وظایف رباط‌ها تامین اطلاعات در مورد نحوه قرار گیری مچ پا در فضا (حس عمقی) برای مغز است که به هماهنگی حرکات شما کمک می‌کند. با آسیب دیدگی، حس عمقی مفصل مچ پا دچار مشکل می شود و درد مانع از حرکت عضلات شما می شود. فیزیوتراپیست می تواند در تشخیص و توانبخشی مچ پای آسیب دیده به شما کمک کند. تلاش برای به دست آوردن مجدد قدرت، حس عمقی و عملکرد مچ پا به خصوص برای ورزشکاران امری ضروری است چرا که شانس بروز و تکرار این نوع آسیب دیدگی‌ها بسیار زیاد است. فیزیوتراپیست شما وخامت آسیب دیدگی و ثبات مفصل مچ پای شما را بررسی می‌کند. چنانچه استخوان‌های اطراف مفصل به لمس حساس شده باشند یا توان راه رفتن روی پای آسیب دیده را نداشته باشید برای اطمینان از عدم وجود شکستگی لازم است تا عکس رادیوگرافی انجام شود.
فیزیوتراپی چگونه پیچ خوردگی مچ پا را درمان می‌کند؟
در مرحله اول پس از آسیب دیدگی، انجام پروتکل محافظت، بی وزنی، یخ، بانداژ و بالا گذاشتن پا می تواند به کاهش علائم کمک کند. احتمالا بتوانید تا حدودی هم روی پای آسیب دیده وزن گذاری کنید، مگر اینکه شدت آسیب خیلی زیاد باشد که در این صورت فیزیوتراپیست برای اطمینان از عدم شکستگی شما را به پزشک ارتوپد ارجاع خواهد داد. شما می توانید مچ پای خود را از روز اول حرکت دهید و روی آن راه بروید که این مساله بازگشت شما به کار‌های روزمره را تسریع خواهد کرد.
تمرینات تعادلی و تقویتی
به محض اینکه شرایط لازم را داشتید، فیزیوتراپیست شما یک برنامهٔ ورزشی برای شما در نظر خواهد گرفت تا حرکت در مفصل مچ را دوباره به دست آورید و عضلات اطراف مچ پا (شامل عضلات پشت ساق) و همچنین حس وضعیت و راحتی مفصل (با تمریناتی متمرکز تنها بر همان پا) تقویت شوند. به تمرینات تعادلی گاهی اوقات تمرینات عصبی-عضلانی نیز گفته می شود که باید شبیه فعالیت‌هایی که قرار است بیمار پس از بهبودی انجام دهد طراحی شوند. برای مثال تمرینات یک بازیکن بسکتبال باید بر روی پریدن، فرود آمدن و تمرینات برشی متمرکز شود.
موبیلیزاسیون و درمان دستی
به دست آوردن دامنه کامل حرکتی پس از آسیب و کاهش درد برای بازگشت به فعالیت مطلوب درمان های دستی بسیار حائز اهمیت می‌باشد. فیزیوتراپیست شما با استفاده از تکنیک‌های موبیلیزاسیون و کار بر روی بافت نرم اطراف مچ پا، تورم یا گرفتگی را کاهش می دهد.
استفاده از کینزیوتیپ (چسب فیزیوتراپی) و بریس (مچ بند)
شاید فکر خوبی باشد که حین فعالیت برای حمایت از رباط‌ها و عضلات و ارتقا اعتماد به نفس برای عملکرد کامل مچ پا از کینزیوتیپ یا مچ بند استفاده شود. فیزیوتراپیست شما می تواند نحوه اعمال چسب فیزیوتراپی را به شما آموزش دهد و شما را برای خرید یک مچ بند خوب راهنمایی کند.
لطفا برای اطلاعات بیشتر در این مورد به لینک زیر مراجعه کنید:
فیزیوتراپی چقدر بر پیچ خوردگی مچ پا موثر است؟
تنها در حدود ۷ درصد از پیچ خوردگی‌های خارجی مچ پا درمان فعال می گیرند و تخمین زده می شود که ۴۰-۳۰ درصد از پیچ خوردگی‌های مچ پا دوباره تکرار شوند. بنابراین بسیار مهم است که شما درمان و فیزیوتراپی مناسب را برای این آسیب دیدگی دریافت کنید.
بر اساس تحقیقات علمی، تمرین‌های تقویت عضلانی و حس عمقی برای کاهش درد، بازگشت به ورزش و پیشگیری از آسیب مجدد بسیار موثر هستند. اما بیشتر تحقیقات علمی تنها بر نتایج کوتاه مدت متمرکز هستند. بر اساس مقاله ای، مداخلهٔ زودهنگام فیزیوتراپی (شروع تمرینات از هفتهٔ اول) نتیجه کوتاه مدت بسیار بهتری نسبت به استراحت و عدم فعالیت در هفتهٔ اول دارد. تحقیقاتی هم در مورد اثرات موبیلیزاسیون و درمان دستی برای افزایش دامنه ی حرکتی و کاهش درد در کوتاه مدت صورت گرفته که تاثیرات این تکنیک‌ها همراه با تمرینات را تایید می‌کند.
استفاده کینزیوتیپ و بریس (مچ بند) هم برای جلوگیری از آسیب دیدگی‌های آینده موثر بوده و پیشنهاد می شود که برای ۶ ماه یا بیشتر پس از آسیب دیدگی استفاده شوند.
یخ هم برای کاهش درد در کوتاه مدت برای ۱۰ دقیقه به صورت ناپیوسته اعمال شود.
دارو‌های ضد التهابی هم برای کاهش درد به صورت کوتاه مدت بسیار رایج و مفید هستند.
البته درمان های دیگری نیز در فیزیوتراپی مچ پا بسته به صلاحدید فیزیوتراپیست ممکن است انجام شود که مطالعات انجام شده در مورد آنها تاکنون برای تایید اثرات شان کافی نبوده است. از جمله این درمان ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• طب سوزنی (آکوپانچر) و سوزن خشک (درای نیدلینگ)
• فراصوت (اولتراسوند)
• الکتروتراپی
چه کارهایی در خانه انجام دهم؟
پس از آسیب دیدگی، حرکت و تمرینات زودهنگام به شما کمک می‌کند که به بهترین نحو به فعالیت خود باز گردید. در فاز ابتدایی، در ۳-۲ روز اول، گذاشتن پد سرد (یخ) برروی موضع به مدت ۱۰ دقیقه، چند دفعه در روز برای کاهش درد و تورم مفید است. باند فشاری و بالا بردن پای آسیب دیده برای کاهش تورم موثر می باشد. تا جایی که درد به شما اجازه می دهد، حرکت مچ پا برای به دست آوردن عملکرد، مفید خواهد بود.
یک تمرین بسیار ساده برای شروع حرکت، کشیدن الفبا با پا بر روی زمین است که می‌توانید آن را برای ساعاتی در طول روز انجام دهید. می توانید تمرینات تقویتی و فعالیت عضلانی خود را با انقباض و بالا بردن، پایین آوردن و حرکت پا به سمت داخل و خارج برخلاف مقاومت (پای دیگرتان، دیوار اتاق یا کش ورزشی) به صورت ۵ بخش ۱۰ ثانیه ای شروع کنید.
زمانی که فاز ابتدایی آسیب را پشت سر گذاشتید، فیزیوتراپیست شما یک برنامهٔ تمرینی شامل تمرینات مختلف نظیر حرکات مچ پا در جهات مختلف، تعادل یک پایی و تمرینات پرشی و جهشی بسیار سبک به شما خواهد داد. شما می توانید در زمان فراغت هر جا که هستید تمرینات تعادلی خود را انجام دهید، مثلا زمانی که در پارک هستید یا در صف ایستاده اید.
چقدر طول می کشد تا بهتر شوم؟
معمولا در هفتهٔ اول شاهد کاهش درد و تورم خواهیم بود. در آسیب دیدگی‌های جزئی مچ پا، نیازی به دوری از کار و فعالیت برای مدت طولانی نیست. اما هنوز در حدود ۶-۳ هفته به تمرینات تقویتی و عمومی نیاز است. لازم است که عملکرد کامل مچ پا که به دلیل پیشگیری از آسیب مجدد کاهش داده بودید را دوباره به دست آورید.
پیچ خوردگی‌های جدی تر مچ پا، نیاز بیشتری به دوری از فعالیت‌های مطلوب وجود دارد. فیزیوتراپیست شما اطلاعات لازم در مورد زمان بازگشت به فعالیت‌های مربوطه را به شما خواهد داد.
منابع:
https://choose.physio/your-body/ankle/ankle-sprain
https://www.foot-pain-explored.com/ankle-sprain-treatment.html
https://www.urbanevo.com/training-blog/prevent-ankle-sprains/
