درمان پارگی رباط صلیبی
درمان پارگی رباط صلیبی
پارگی رباط صلیبی زانو یک مشکل جدی است و افراد مبتلا به آن اغلب سوال های زیادی در این رابطه دارند. نکته قابل توجه در پارگی رباط صلیبی این است که همه موارد پارگی نیازمند جراحی نیستند و با انجام فیزیوتراپی تخصصی قابل درمان و بهبود می باشند. تحقیقات ثابت کرده اند افرادی که جراحی ترمیم رباط صلیبی انجام داده اند نسبت به افرادی که دچار پارگی رباط صلیبی هستند و با انجام فیزیوتراپی تخصصی بهبود یافته اند، در بلند مدت نتایج یکسانی از نظر عملکرد و توانایی مفصل زانو دارند.
رباط صلیبی کجاست
رباط صلیبی قدامی در قسمت مرکزی زانو بین استخوان ران و ساق قرار دارد. طوریکه از بیرون قابل لمس نیست. رباط صلیبی با جلوگیری از سر خوردن استخوان ساق به جلو به نگهداری راستای صحیح مفصل زانو کمک می کند. این رباط همچنین از پیچش و چرخش اضافی بین این دو استخوان ساق و ران جلوگیری می نماید.
علائم پارگی رباط صلیبی
دقیق ترین روش برای بررسی پارگی رباط صلیبی انجام ام آر آی (MRI) زانو است. البته در مواردی که انجام ام آر آی مقدور نیست، پزشک یا فیزیوتراپیست با استفاده از روش های دیگر می توانند پارگی رباط صلیبی را بررسی کنند.
به طور مثال پزشک نحوه بروز آسیب را جویا می شود. در پارگی رباط صلیبی، ممکن است آسیب زانوی شما ناشی از یک حرکت پیچشی درحالیکه کف پایتان ثابت روی زمین قرار گرفته است، باشد. این گونه آسیب ها اغلب با تغییر ناگهانی جهت حرکت رخ می دهند و در ورزش هایی مثل فوتبال متداول هستند. سایر علائم پارگی رباط صلیبی شامل موارد زیر است:
- تورم سریع زانو طی دو ساعت اول بعد از وقوع آسیب رخ دهد
- شنیدن یا احساس کردن صدای پاپ در زانو در هنگام آسیب
- احساس حساسیت به لمس در قسمت خارجی زانو
- احتمال وجود احساس لقی یا خالی کردن در زانو
فیزیوتراپیست یا پزشک با استفاده از تاریخچه آسیب و انجام تست های تخصصی همانند تست لاچمن (the lachman test) می توانند به پارگی رباط صلیبی زانو پی ببرند.
علت پارگی رباط صلیبی
- رباط صلیبی اغلب در یک حرکت پیچشی درحالیکه کف پایتان ثابت روی زمین قرار گرفته است و تنه می چرخد، پاره می شود. همانند حرکات برشی در ورزش
- هر آسیب یا حرکتی که سبب شود ساق پا بچرخد یا نسبت به استخوان ران به سمت جلو سر بخورد قادر به پاره کردن رباط صلیبی اس
- فرود آمدن روی یک پا همانند پرش در والیبال و بسکتبال
- هنگامیکه پا مورد ضربه مستقیم قرار می گیرد. به ویژه زمانیکه زانو کاملا صاف است یا کمی به داخل خم است.
- هنگام وجود فشارهای تکراری روی زانو
- هنگام پیچش یا خم شدن زانو به عقب
البته تمام پارگی های رباط صلیبی به علت تروما و آسیب نیست. به طور مثال در افرادی که زانوی شان راستای نامناسب دارد نیز احتمال بروز آسیب و پارگی در رباط صلیبی وجود دارد. این اتفاق به دلیل عدم توازن و تعادل در فشارهای وارد شده روی زانو است. بعلاوه با افزایش سن و بروز تغییرات تخریبی (دژنراتیو) در زانو نیز ممکن است رباط صلیبی دچار پارگی شود.
راه رفتن بعد از پارگی رباط صلیبی
به دلیل وجود تورم و آسیب در مراحل اولیه پس از پارگی رباط صلیبی راه رفتن برای اکثر افراد دشوار است. هنگامی که تورم کاهش یافت، بیمارها علیرغم اینکه رباط صلیبی شان پاره است قادر به کسب یک الگوی مناسب برای راه رفتن هستند. رباط صلیبی همواره تنها عنصر آسیب دیده زانو نیست. بعضی افراد سایر بخش های زانوشان همانند لیگامان داخلی زانو ( MCL) یا منیسک نیز آسیب می بیند. اگر این ساختارها نیز آسیب دیده باشند، راه رفتن برای فرد سخت است.
جوش خوردن رباط صلیبی
متاسفانه رباط صلیبی پس از پارگی خود به خود جوش نمی خورد. البته بسیاری از افراد با انجام فیزیوتراپی تخصصی از پارگی رباط صلیبی بهبود یافته و زانوی با ثباتی دارند. برخی دیگر نیازمند جراحی ترمیم رباط صلیبی هستند تا ثبات زانو را مجدد کسب کنند. برای ترمیم رباط صلیبی بدون انجام جراحی، یک بیمار نیازمند ۴ تا ۶ ماه زمان (همراه با انجام فیزیوتراپی) است. اگر بیمار نیاز به جراحی ترمیم رباط صلیبی داشته باشد، ترمیم ۹ ماه تا یکسال طول می کشد.
عمل رباط صلیبی
اگر بعد از پارگی رباط صلیبی، زانوی بیمار با انجام فیزیوتراپی ثبات کافی برای انجام اغلب فعالیت های روزمره بدون خالی کردن را نیافت، جراحی ضرورت پیدا می کند. ار آنجا که وضعیت زانوی هر بیمار با دیگری متفاوت است، برای تصمیم گیری درمورد ضرورت انجام جراحی نیاز به بررسی وجود دارد. زانوی بسیاری از بیمار ها پس از انجام فیزیوتراپی، به قدر کافی برای انجام فعالیت های روزمره ثبات می یابد. در حالی که برخی بیماران به رغم انجام فیزیوتراپی همچنان خالی شدن و بی ثباتی در زانو دارند. این دسته از بیماران به منظور پیشگیری از آسیب های بیشتر زانو، نیازمند جراحی ترمیم رباط صلیبی هستند. اگر شما در ورزش هایی که حرکات پیچشی و چرخشی دارد شرکت می کنید، احتمال نیاز به جراحی برای بازگشت ایمن به ورزش برای شما بیشتر است. همچنین اگر هم زمان با پارگی رباط صلیبی آسیب های دیگری نیز در زانو همانند پارگی منیسک ایجاد شده است، انجام جراحی ضرورت می یاید.
عوارض پارگی رباط صلیبی
در افرادی که دچار پارگی رباط صلیبی هستند احتمال بیشتری برای بروز زودهنگام آرتروز زانو وجود دارد. البته آرتروز حتی اگر جراحی ترمیم رباط صلیبی انجام نشود نیز رخ می دهد.
عوامل متعددی همانند شدت آسیب اولیه، وجود آسیب های همراه در مفصل زانو یا سطح فعالیت بعد از درمان نیز روی خطر بروز آرتروز تاثیر می گذارند.
اقدامات قبل از عمل رباط صلیبی
در پارگی رباط صلیبی زانو معمولا نیاز به انجام جراحی اورژانسی نیست. به منظور کسب نتیجه بهینه از جراحی رباط صلیبی لازم است که اقدامات زیر انجام شود:
- کاهش ورم زانو
- بهبود قدرت عضلات اطراف زانو
- کسب دامنه حرکتی طبیعی خم و باز کردن زانو تا جای ممکن
برای کسب اهداف بالا معمولا جراح به بیمار نسخه انجام فیزیوتراپی قبل از جراحی می دهد.
تمرینات بدنسازی بعد از عمل رباط صلیبی
اغلب بیمارها بعد از گذشت ۳ ماه قادر به انجام تمرینات بدنسازی هستند. برای دویدن بعد از عمل رباط صلیبی لازم است که دویدن در یک مسیر صاف باشد و دویدن مارپیچی و برشی انجام نشود. شروع انجام تمرین ها با زمان کوتاه و افزایش تدریجی آن نیز اهمیت دارد. دقت کنید که بعد از انجام تمرینات بدنسازی و دویدن نباید زانو ورم کند. اگر زانو ورم کرد، یا بیش از اندازه تمرین انجام داده اید یا زانوی شما هنوز آماده تمرینات بدنسازی نیست.