دلایل و عوامل خطر سکته مغزی
دلایل و عوامل خطر سکته مغزی
سکته مغزی ناشی از کم بود اکسیژن (سکته ایسکمیک) زمانی رخ می دهد که خونگیری یک بخش از مغز مختل شده یا کاهش یابد. در نتیجه رسیدن اکسیژن و مواد مغذی به بخشی از مختل می شود و سلول های مغزی در چند دقیقه شروع به مردن می کنند.
سکته مغزی یک اورژانس پزشکی محسوب می شود و درمان سریع آن حیاتی است. اقدام درمانی زود هنگام، آسیب مغز و سایر مشکلات را کاهش می دهد.
خبر خوب این که امروزه تعداد مرگ و میر ناشی از سکته مغزی کمتر از گذشته است. درمان های موثر همچنین می توانند از ناتوانی متعاقب سکته مغزی پیشگیری کنند.
دلایل بروز سکته مغزی
دو دلیل عمده برای سکته مغز وجود دارد: یک سرخرگ مسدود شده (سکته ایسکمیک) و نشتی یا پارگی یک رگ خونی (سکته هموراژیک). برخی از افراد تنها یک انقطاع موقت در جریان خون به مغز دارند که تحت عنوان حمله گذرای ایسکمیک (TIA) یا سکته کوچک شناخته می شود و علایم طولانی مدت برجا نمی گذارد.
سکته مغزی ایسکمیک
سکته مغزی ایسکمیک، رایج ترین نوع سکته مغزی است. این سکته زمانیکه عروق خونی مغزی نازک یا بسته شوند، رخ می دهد و سبب کاهش شدید جریان خون (ایسکمی) مغز می گردد.
رگ های خونی توسط رسوب های چربی که در رگ ها تجمع یافته اند یا توسط لخته خون که در جریان خون حرکت کرده است، مسدود می شوند. این لخته اغلب از قلب می آید و در رگ های مغزی گیر می کند.
تحقیقات ثابت کردند بیماری کویید-۱۹ می تواند خطر ابتلا به سکته مغزی ایسکمیک را بیفزاید.
سکته مغزی هموراژیک
سکته مغزی هموراژیک (خونریزی دهنده) زمانیکه رگ های خونی مغز نشتی پیدا کنند یا پاره شوند، رخ می دهد. خونریزی مغزی ناشی از علل مختلف متاثر کننده رگ ها می تواند باشد. عوامل خطر مرتبط با سکته هموراژیک شامل موارد زیر است:
فشار خون بالا و کنترل نشده
درمان بیش از حد با داروهای رقیق کننده خون
برآمدگی هایی در نقاط ضعیف دیواره رگ های خونی (آنوریسم)
تروما (همانند تصادف با ماشین)
رسوب پروتین در جدار رگ که منجر به ضعیف شدن دیواره آن شود (آنژیوپاتی آمیلویید مغزی)
سکته مغزی ایسکمیک که منجر به خونریزی در مغز شود
حمله گذرای ایسکمیک مغز (TIA)
حمله گذرای ایسکمیک مغز بعضا سکته کوچک نیز نامیده می شود و در آن یک دوره موقت از علایمی شبیه به سکته مغزی رخ می دهد. خوشبختانه TIA سبب آسیب طولانی مدت نمی گردد. در واقع TIA با کاهش موقت در خونرسانی به بخشی از مغز ایجاد می شود که به مدت کمتر از ۵ دقیقه ادامه می یابد. باید در نظر داشت که بروز TIA، خطر وقوع سکته مغزی را افزایش می دهد.
عوامل خطر ابتلا به سکته مغزی
عوامل بسیاری می توانند خطر ابتلا به سکته مغزی را افزایش دهند. عوامل خطر قابل درمان برای سکته مغزی شامل موارد زیر هستند:
عوامل خطر مربوط به شیوه زندگی
داشتن اضافه وزن یا چاقی
بی تحرکی فیزیکی
نوشیدن زیاد الکل
مصرف مواد مخدر
عوامل خطر پزشکی
فشار خون بالا
سیگار کشیدن یا به صورت ثانویه در معرض دود سیگار قرار داشتن
کلسترول بالا
دیابت
قطع تنفس انسدادی درهنگام خواب
بیماری های قلبی عروقی شامل نامنظمی در ریتم قلبی، عفونت قلبی، نارسایی قلبی و فیبریلاسیون دهلیزی
سابقه فردی یا خانوادگی مثبت از سکته مغزی، حمله قلبی یا حمله گذرای ایسکمیک مغزی
ابتلا به بیماری کویید-۱۹
سایر عوامل مرتبط با خطر بالای سکته مغزی شامل موارد زیر است:
سن- افراد با سن ۵۵ سال یا بالاتر نسبت به افراد جوان تر خطر بیشتری برای ابتلا به سکته مغزی دارند.
نژاد- افراد با نژاد افریقایی امریکایی نسبت به سایر نژادها خطر بالاتری برای ابتلا به سکته مغزی دارند.
جنس- مردها نسبت به خانم ها خطر بالاتری برای ابتلا به سکته مغزی دارند. خانم ها معمولا هنگام ابتلا به سکته مغزی مسن تر هستند و احتمال مرگ آنها در اثر سکته مغزی بیشتر از مردها است.
هورمون ها- استفاده از قر های ضد بارداری و استروژن درمانی خطر ابتلا به سکته مغزی را افزایش می دهد.
علایم ابتلا به سکته مغزی
اگر شما یا فردی از اطرافیان شما به سکته مغزی دچار شود، توجه خاصی به زمان شروع علایم داشته باشید. برخی از گزینه های درمانی تنها زمانیکه سریعا بعد از شروع سکته انجام شوند، بیشترین تاثیر را دارند.
علایم و نشانه های وقوع سکته مغزی شامل موارد زیر هستند:
اشکال در صحبت کردن و درک گفته های دیگران. ممکن است شما احساس گیجی، لکنت یا سختی در درک صحبت را داشته باشید.
فلجی یا بی حسی در صورت، دست یا پا. ممکن است بی حسی ناگهانی، ضعف یا فلجی در صورت، دست یا پا در شما ایجاد شود. این مسایل اغلب تنها یک سمت از بدن را متاثر می سازد. سعی کنید هر دو دست خود را هم زمان بالای سر ببرید. اگر یک دست شما افتاد، احتمال سکته وجود دارد. همچنین ممکن است هنگام لبخند زدن یک سمت دهان شما بیفتد.
مشکلاتی در دیدن با یک یا هر دو چشم. ممکن است که شما به صورت ناگهانی در دید با یک یا هر دو چشم تان سیاهی برود یا نا واضح ببیند. ممکن است دوبینی پیدا کنید.
سردرد. یک سردرد ناگهانی و شدید که ممکن است همراه با استفراغ، سرگیجه یا اختلال در هوشیاری باشد، می تواند دلالت بر بروز سکته مغزی در شما باشد.
اختلال در راه رفتن. ممکن است شما لنگش پیدا کنید یا تعادل خودتان از دست بدهید. همچنین ممکن است شما سرگیجه ناگهانی یا از دست دادن هماهنگی در حرکت نیز داشته باشید.
چه زمانی لازم است که به پزشک مراجعه کنیم؟
سریعا اقدامات پزشکی انجام دهید، اگر:
صورت. از فرد بخواهید که لبخند بزند. آیا یک سمت از صورت می افتد؟
دست ها. از فرد بخواهید که هر دو دستش را بالا ببرد. آیا یک دست پایین می افتد؟ یا اینکه نمی تواند یک دست را بالا ببرد؟
تکلم. از فرد بخواهید تا یک عبارت ساده را تکرار کند. آیا تکلم او لکنت دارد یا عجیب است؟
زمان. اگر هر کدام از این نشانه ها را دیدید، با اورژانس پزشکی تماس گرفته و کمک سریع بخواهید.
اگر شما همراه فردی هستید که مشکوک به سکته مغزی است، در زمان انتظار برای آمدن اورژانس، آن فرد را به دقت تحت نظر داشته باشید.
صبر نکنید تا علایم تمام شوند. هر دقیقه ارزشمند است. هر چه سکته مغزی بیشتر بدون درمان بماند، پتانسیل آسیب مغزی و ناتوانی بیشتر است.
