سندرم گیلن باره

در تجربیات بیماران گیلن باره، شروع بیماری اغلب به این صورت است که فرد با حالی کاملاً خوب به رختخواب می‌رود و صبح روز بعد با احساس ضعف عجیب و گزگز در پاها از خواب بیدار می‌شود.

این بیماری می‌تواند به سرعت تشدید شود و به شدت بر سیستم عصبی تأثیر بگذارد.

فرد احساس می‌کند تنها در طول یک شب، زندگیش کاملاً دگرگون شده و با هجوم علائم متعددی روبرو شده است.

این علائم می‌توانند از ضعف خفیف تا فلج شدید متغیر باشند.

چیزی که در مورد سندرم گیلن باره قطعی است، این است که بار سنگین جسمی و عاطفی بر زندگی فرد تحمیل می‌کند. سندرم گیلن باره می‌تواند هر قدم و هر حرکت را به چالشی جدید تبدیل کند.

این احساسی ترسناک است وقتی بدن خودتان آنطور که باید پاسخ نمی‌دهد.

اهمیت فیزیوتراپی

خوشبختانه رویکرد صحیح فیزیوتراپی راهی است که فرد مبتلا می‌تواند به کمک آن این چالش‌ها را بهتر پشت سر بگذارد.

در موارد زیادی مثل یادگیری مجدد راه رفتن، بهبود تعادل یا افزایش قدرت، فیزیوتراپی می‌تواند به فرد کمک کند تا زندگی خود را دوباره به دست آورد.

عوارض بلندمدت سندرم گیلن باره

سندرم گیلن باره می‌تواند همه گروه‌های سنی را تحت تأثیر قرار دهد، اما خطر ابتلا با افزایش سن افزایش می‌یابد. همچنین در مردان کمی بیشتر از زنان شایع است.

این سندرم بر اعصاب شما تأثیر می‌گذارد. از آنجا که اعصاب حرکات و عملکردهای بدن شما را کنترل می‌کنند، افراد مبتلا ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:

• اختلال در تنفس: ضعف یا فلج می‌تواند به عضلاتی که تنفس شما را کنترل می‌کنند گسترش یابد. این می‌تواند به طور بالقوه کشنده باشد. تا ۲۲٪ از افراد مبتلا در هفته اول بستری شدن در بیمارستان برای تنفس به کمک موقت دستگاه نیاز دارند.
• بی‌حسی: اکثر افراد مبتلا به طور کامل بهبود می‌یابند یا فقط ضعف، بی‌حسی یا سوزن‌سوزن شدن جزئی و باقی‌مانده دارند.
• مشکلات قلبی و فشار خون: نوسانات فشار خون و ریتم نامنظم قلب از عوارض جانبی شایع این سندرم هستند.
• درد: یک سوم افراد مبتلا درد عصبی را تجربه می‌کنند که ممکن است با دارو تسکین یابد.
• مشکل در عملکرد روده و مثانه: عملکرد کند روده و احتباس ادرار ممکن است ناشی از سندرم گیلن باره باشد.
• لخته شدن خون: افرادی که به دلیل سندرم گیلن باره قادر به حرکت نیستند، در معرض خطر لخته شدن خون هستند. تا زمانی که بتوانید به طور مستقل راه بروید، ممکن است نیاز به مصرف رقیق‌کننده خون و پوشیدن جوراب ساق‌بلند برای بهبود جریان خون داشته باشید.
• زخم‌های فشاری: اگر قادر به حرکت نباشید، ممکن است در معرض خطر ابتلا به زخم بستر باشید. تغییر مکرر موقعیت بدن می‌تواند به جلوگیری از این مشکل کمک کند.

درصد کمی از افراد مبتلا به سندرم گیلن باره دچار عود بیماری می‌شوند.

عود بیماری می‌تواند حتی سال‌ها پس از پایان علائم، باعث ضعف عضلانی شود.

به طور کلی وقتی علائم اولیه بدتر باشند، خطر عوارض جدی طولانی‌مدت افزایش می‌یابد. به ندرت، ممکن است مرگ ناشی از عوارضی مانند سندرم زجر تنفسی و حملات قلبی رخ دهد.

روند پیشرفت بیماری

گیلن باره معمولاً با علائم خفیف و شاید قابل چشم‌پوشی مانند گزگز در اندام‌ها شروع می‌شود.

به سرعت می‌تواند به علائمی مانند ضعف عمیق، از دست دادن هماهنگی و مشکلات تنفسی منجر شود.

این علائم می‌توانند بر فعالیت‌های روزمره و تحرک کلی شما تأثیر بگذارند.

این اختلال معمولاً یک جدول زمانی پیش‌بینی‌پذیر دارد.

از شروع حاد اولیه آغاز می‌شود، جایی که علائم ظاهر شده و تشدید می‌شوند. سپس مرحله تثبیت (پلاتو) فرا می‌رسد که در نهایت به فاز بهبودی منتهی می‌شود. پشت سر گذاشتن این چالش‌ها و مراحل مستلزم یک برنامه فیزیوتراپی تخصصی است.

فیزیوتراپی عضلانی-اسکلتی

در این بخش از فیزیوتراپی به یکی از چالش‌برانگیزترین جنبه‌های سندرم گیلن باره یعنی ضعف عضلانی می‌پردازیم. فیزیوتراپیست با تمرکز بر افزایش قدرت کمک می‌کند تا ظرفیت عملکردی کلی فرد بهبود یابد.

• تمرینات قدرتی تدریجی: این روش با حداقل مقاومت آغاز می‌شود و به شما امکان می‌دهد با حداقل فشار سازگار شوید. با بهبود تدریجی عملکرد عضلانی، فیزیوتراپیست شدت تمرینات را افزایش می‌دهد. این رویکرد به ایجاد قدرت به روشی ایمن و مؤثر کمک می‌کند.
• تحریک الکتریکی عملکردی: در این تکنیک، جریان الکتریکی باعث انقباض عضلات ضعیفی می‌شود که حرکت ارادی محدودی دارند. این روش در بهبود تون عضلانی، قدرت و توانایی عملکردی مؤثر است.
• تمرینات حرکتی متقابل: این تکنیک بر این اصل استوار است که حرکت در یک اندام می‌تواند به تحریک و تقویت حرکات مشابه در سایر نقاط بدن کمک کند. از حرکات جفت‌شده اندام‌ها مانند هماهنگ‌سازی حرکت بازو و پای مخالف استفاده می‌شود. هر تمرین به‌صورت شخصی‌سازی‌شده طراحی می‌شود تا به بهبود نورولوژیک و افزایش هماهنگی عضلانی کمک کند.

فیزیوتراپیست‌ها برنامه درمانی شما را طوری تنظیم می‌کنند که ضعف عضلانی ناشی از سندرم گیلن باره را هدف قرار دهد و در مسیر بهبودی و بازتوانی مؤثر همراهی کند.

بازگشت تعادل و هماهنگی

بازگرداندن تعادل و هماهنگی بخش حیاتی فیزیوتراپی برای این سندرم است. این بیماری اغلب توانایی شما برای جابجایی ایمن و حفظ تعادل مناسب را مختل می‌کند.

• راه رفتن با پنجه و پاشنه: راه رفتن به این شکل نیازمند تنظیم مداوم وضعیت و تراز بدن است. این تمرین با تقلید حرکات بندبازان، به بهبود تعادل و هماهنگی کمک می‌کند. قدم زدن به‌صورتی که یک پا مستقیماً جلوی پای دیگر قرار گیرد.
• تای چی یا یوگای ملایم: این تمرینات شامل حرکات آهسته و حساب‌شده و تمرکز بر تنفس کنترل‌شده هستند. تای چی و یوگای ملایم در بهبود هماهنگی، تعادل و کنترل عضلانی بدون استرس بیش از حد بر بدن کمک می‌کنند.
• تمرینات تخته تعادل: انجام تمرینات روی تخته تعادل، عنصر بی‌ثباتی را اضافه می‌کند که حس‌های عمقی بدن را به چالش می‌کشد. این تمرینات برای بهبود ثبات و تقویت عضلات طراحی شده‌اند و روشی عالی برای مقابله با مشکلات تعادلی ناشی از این سندرم هستند.

هر یک از این تمرینات تنها در صورت انجام تحت نظارت فیزیوتراپیست تأثیر مثبت دارد. فیزیوتراپیست‌ها تکنیک‌های صحیح را هدایت می‌کنند تا بهبودی را به حداکثر رسانده و خطر آسیب را کاهش دهند.

فیزیوتراپی تنفسی

عضلات تنفسی شما به شدت تحت تأثیر سندرم گیلن باره قرار می‌گیرند. این امر می‌تواند خطرات قابل توجهی ایجاد کند، زیرا توانایی تنفس را تضعیف می‌کند. رفع این مشکلات مستلزم به‌کارگیری تکنیک‌های هدفمند زیر است:

• اسپیرومتری تشویقی: این تکنیک از دستگاهی استفاده می‌کند که به شما در انجام تنفس‌های عمیق کمک می‌کند و باعث انبساط کامل ریه‌ها و بهبود عملکرد تنفسی می‌شود.
• تمرینات تنفس دیافراگمی: این تمرینات بر درگیر کردن دیافراگم در حین تنفس متمرکز هستند. در این روش، هنگام دم روی بالا آوردن شکم تمرکز می‌کنید و با بازدم شکم را به داخل می‌کشید. این تمرین عضلات تنفسی را تقویت کرده و کارایی کلی تنفس را بهبود می‌بخشد.
• تکنیک‌های کمک به سرفه: آموزش سرفه مؤثر برای حفظ باز بودن راه‌های هوایی ضروری است. در این تمرینات می‌آموزید چگونه به اندازه کافی محکم سرفه کنید تا مخاط را پاک کرده و از عوارض تنفسی جلوگیری نمایید.

بازیابی گفتار و بلع

یکی دیگر از حوزه‌های تحت تأثیر این سندرم، گفتار و بلع است. فیزیوتراپیست‌ها با تمرینات زیر به بازیابی توانایی‌های گفتاری و بلع کمک می‌کنند:

• تمرینات حرکتی دهانی: این تمرینات به تقویت عضلات دهان و گلو کمک می‌کنند. فعالیت‌هایی مانند جمع کردن لب‌ها (بوسه‌زدن)، لبخند زدن و کشیدن زبان کنترل بر بلع و وضوح گفتار را افزایش می‌دهند.
• تحریک الکتریکی عصبی–عضلانی: این روش از پالس‌های الکتریکی کوچک برای تحریک عضلات درگیر در بلع استفاده می‌کند و به بهبود هماهنگی عضلانی جهت بلع ایمن‌تر کمک می‌کند.
• تمرینات تقویت عضلات بازدمی: این تکنیک با استفاده از دستگاهی که در حین بازدم ایجاد مقاومت می‌کند، عضلات مورد استفاده در تنفس و بلع را تقویت می‌کند. این به محافظت از راه‌های هوایی در حین بلع کمک می‌کند و حجم و وضوح گفتار را بهبود می‌بخشد.

رژیم غذایی در گیلن باره

رژیم غذایی هنگام مواجهه با اختلالات خودایمنی مانند سندرم گیلن باره اهمیت زیادی دارد. مصرف بیشتر آب قلم، غذاهای تخمیر شده و سبزیجات برگ‌دار می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن شما کمک کند و در طول دوره بهبودی سلامت شما را حفظ کند.

اهداف بلندمدت فیزیوتراپی

اهداف بلندمدت فیزیوتراپی برای سندرم گیلن باره شامل دستیابی به تحرک مستقل و بازگشت به فعالیت‌های روزمره است. هدف اصلی این است که توانایی شما برای بازگرداندن قدرت بدنی و انجام تمام فعالیت‌های روزمره‌تان فراهم شود.

سندرم گیلن باره ممکن است به‌نظر ناتوان‌کننده بیاید، اما شما در این مبارزه تنها نیستید و نگرش مثبت شما نقش قدرتمندی در بهبود شما دارد.

بهتر شدن فقط به معنای گذراندن هر روز نیست، بلکه به معنای بازگشت به انجام کارهایی است که دوست دارید.