سرخوردگی مهره

سرخوردگی مهره یا اسپوندیلولیستزیس (Spondylolisthesis)

اسپوندیلولیستزیس به معنی سر خوردن یک مهره است که در اغلب موارد برای مهره های انتهایی کمر اتفاق می آفتد. سرخوردن مهره به دلیل شکستگی یا ترک خوردگی یک بخش کوچک از مهره است که می تواند سبب لغزندگی  رو به عقب یا جلوی مهره نسبت به مهره بالایی شود. کودکان یا نوجوانان به سبب آنکه بدن شان هنوز در حال رشد است بیشتر در معرض ابتلا به سرخوردگی مهره هستند.

دلایل سرخوردن مهره

دلایل بسیاری برای سرخوردن مهره وجود دارد. ممکن است که مهره از بدو تولد آسیب دیده باشد یعنی فرد مبتلا به شکستگی مادرزادی مهره کمری است یا آنکه یک مهره ممکن است با تروما یا شکستگی فشاری بشکند. ترک خوردن یا شکستگی مهره همچنین می تواند به دلیل آسیب های تکرار شونده یا در ورزش باشد. معمولا این اختلال در بچه ها یا نوجوانانی که در ورزش های قهرمانی همانند ژیمناستیک فعالیت می کنند اتفاق می آفتد. شکستگی و سرخوردگی مهره ممکن است در پی فرسایش مهره کمر در اثر آرتروز رخ دهد به علاوه مهره می تواند توسط عفونت یا بیماری بشکند. از عوامل دیگر مستعد کننده ابتلا به سرخوردگی مهره می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• لقی مهره کمر (joint subluxation)
• گودی کمر زیاد (hyperlordosis)
• بلند کردن بار سنگین
• ضربه و آسیب
• عوامل ژنتیکی مانند نرمی مادرزادی لیگامانی

علامت های سرخوردگی مهره

از جمله علامت های لغزندگی مهره کمری می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کمردرد
• سفتی و کوتاهی عضلات
• درد در ناحیه باسن
• درد تیرکشنده به سمت پایین پاها (به دلیل فشار روی ریشه های عصبی)

تشخیص سرخوردگی مهره

تشخیص با کمک روش های مختلف تصویربرداری همانند رادیولوژی و MRI و سی تی اسکن و معاینه دقیق پزشک حاصل می شود.

درمان سرخوردگی مهره

تعیین درمان مناسب بستگی به عوامل مختلفی همانند میزان سرخوردگی مهره و شرایط بیمار دارد. سرخوردگی های خفیف و متوسط مهره می توانند با فیزیوتراپی درمان شوند. بیمارانی که به رغم انجام چند دوره فیزیوتراپی کمردرد و نا توانایی شان ادامه دارند یا آنکه میزان جا به جایی مهره شان بسیار زیاد باشد ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند.

فیزیوتراپی سرخوردگی مهره

فیزیوتراپی به دو دلیل روش موثری برای درمان سرخوردگی مهره است: اول آنکه با فیزیوتراپی عضلات حمایت کننده مهره ها تقویت می شوند. دوم آنکه با فیزیوتراپی درد و نا توانایی بیمار کم می شود و می آموزد که چگونه از کمر خود در برابر آسیب ها محافظت کند. در فیزیوتراپی از درمان های دستی تخصص برای جا اندازی مهره سرخورده  و دستگاه های فیزیوتراپی و نیز ورزش های تخصصی استفاده می شود.

ورزش های سرخوردگی مهره

این ورزش ها توسط فیزیوتراپیست و با توجه به شرایط جسمانی و شدت بیماری هر فرد تجویز می شوند. این بدین معنی است که ورزش های یک بیمار مبتلا به سرخوردگی مهره ممکن است برای بیمار دیگری با همان مشکل مناسب نباشد. هدف از این ورزش ها بهبود انعطاف پذیری و تقویت عضلات عمقی شکم و کمر و لگن (core muscles) به منظور بهبود ثبات مهره های کمر است. ممکن است که فیزیوتراپیست در صورت نیاز حرکات و ورزش هایی برای اصلاح وضعیت بدنی نا صحیح بیمار برای او تجویز کنند. ورزش های تجویز شده برای بیماری که لقی مهره کمر دارند به تدریج با پیشرفت شرایط بیمار و قدرت او توسط فیزیوتراپیست تغییر و ارتقا داده می شوند.

جراحی سرخوردگی مهره کمر

در مورد ضرورت انجام جراحی برای سرخوردگی مهره اختلاف نظر زیادی بین متخصصین وجود دارد. انجام جراحی بستگی به دلیل لغزش مهره کمری دارد. اسپوندیلولیستزیس ناشی از تروما (سانحه فیزیکی) اغلب بهتر است با جراحی اصلاح می شود. زیرا ساختارهای ستون فقرات برای تطبیق با سرخوردگی هنوز تنظیم نشده اند. اما برای انواع دیگر سرخوردگی مهره ندرتاً جراحی اولین گزینه برای درمان است. به طور مثال سرخوردگی مهره که مادرزادی است معمولا نیاز به جراحی ندارد زیرا سایر ساختارهای کمری خودشان را با این نقص تطبیق داده و به نوعی این مشکل را پوشش داده اند  و اصلاح آن با جراحی سبب ایجاد سایر مشکلات برای بیمار می شود.