سندرم پیریفورمیس چیست؟

سندرم پیریفورمیس چیست؟

سندرم پیریفورمیس یک بیماری دردناک است که به علت آزردگی یا فشرد شدن عصب سیاتیک در نزدیکی عضله پیریفورمیس رخ می دهد.

این مشکل تقریبا شایع است به طوریکه علت درد عصب سیاتیک در ۵ درصد از بیماران سندرم پیریفورمیس می باشد. درد عصب سیاتیک، آزردگی این عصب است که سبب درد تیر کشنده از کمر یا باسن به سوی پا و ساق می شود. به دلایلی که مشخص نیست سندرم پیریفورمیس در میان خانم ها شایع تر است.

آناتومی عضله پیریفورمیس

عضله پیریفورمیس یکی از عضلات عمقی باسن است که نقش آن حرکت چرخش خارجی استخوان ران می باشد. عضله پیریفورمیس از آخرین مهره های ستون فقرات به قسمت بالایی استخوان ران متصل می شود. این عضله در مسیرش از ناودان سیاتیک عبور می کند. ناودان سیاتیک یک مجرا در استخوان لگن است که عصب سیاتیک از آنجا وارد پا می شود. در این ناحیه، عصب سیاتیک و عضله پیریفورمیس در مجاورت همدیگر قرار دارند. مجاور بودن این عضله و عصب می تواند سبب به دام افتادن عصب سیاتیک شود.

عکس عضله پیریفورمیس

به منظور درک بهتر از محل قرارگیری عضله پیریفورمیس و عصب سیاتیک، عکس عضله پیریفورمیس در تصویر زیر نشان داده شده است.

سندرم پیریفورمیس و به دام افتادن عصب سیاتیک

بیماران مبتلا به سندرم پیریفورمیس از درد عصب سیاتیک شکایت دارند. این درد، تیز، شدید، تیر کشنده است که از کمر یا باسن به پشت پا، ران، ساق پا و کف پا تیر می کشد. علائم این بیماری ممکن است به دلیل بوریست (التهاب بورس) لگن یا بیرون زدگی دیسک کمر باشد.

تشخیص سندرم پیریفورمیس

تشخیص این بیماری، بالینی و با معاینه پزشک یا فیزیوتراپیست و بررسی علائم بیمار می باشد. هیچ آزمایش پزشکی، نمونه گیری یا روش تصویربرداری برای تشخیص دقیق آن وجود ندارد.

در نظر داشته باشید که مشکلات کمر از جمله دیسک کمر علائم مشابه با سندرم پیریفورمیس ایجاد می کنند. به علاوه سندرم پیریفورمیس می تواند همزمان با سایر مشکلات همانند بوریست لگن نیز ایجاد شود.

مدت زمان این بیماری متفاوت است. اگر با بروز هر چه سریع تر درمان مناسب انجام شود، مدت زمان سندرم پیریفورمیس کوتاه ترمی شود.

تشخیص افتراقی سندرم پیریفورمیس

معاینه پزشک یا فیزیوتراپیست در تعیین علت اصلی سندرم پیریفورمیس لازم است. در بیمار مبتلا به سندرم پیریفورمیس علائم زیر وجود دارند:

• مشکل در نشستن یا وزن گذاری باسن در سمت درگیر (یکطرفه)
• اسپاسم عضله پیریفورمیس
• درد عضله پیریفورمیس در هنگام معاینه و لمس عمقی عضله توسط متخصص
• درد شبیه به درد عصب سیاتیک (سیاتیکا) در هنگام انجام حرکت چرخشی خارجی لگن در برابر مقاومت (در زمان انجام معاینه)

علل بروز سندرم پیریفورمیس

علل شایع این بیماری شامل موارد ذیل است:

• آسیب و ضربه درناحیه باسن که سبب التهاب بافت نرم و اسپاسم عضله و نهایتا تحت فشار قرار گرفتن عصب شود.
• شکل گیری یا محل قرارگیری غیرطبیعی عضله پیریفورمیس یا عصب سیاتیک
• راستای غیر طبیعی ستون فقرات (اسکلیوز)
• اختلاف طول اندام های تحتانی (هنگامیکه پاها طول غیر برابر دارند)
• نشستن های طولانی به ویژه اگر مثلا یک کیف پول حجیم در داخل جیب پشتی شلوار باشد که به عضله پیریفورمیس فشار بیاورد
• سابقه جراحی یا تزریق قبلی در ناحیه باسن
• انجام ورزش غیر معمول و شدید

البته در برخی از بیماران علت ایجاد سندرم پیریفورمیس مشخص نمی شود.

داروهای سندرم پیریفورمیس

هر چند پزشک ها برای درمان سندرم پیریفورمیس داروهای مسکن، شل کننده های عضلانی و داروهای ضد التهابی تجویز می کنند، درمان اصلی سندرم پیریفورمیس فیزیوتراپی، تمرین درمانی و درمان های دستی تخصصی می باشند.

درمان سندرم پیریفورمیس

درمان تخصصی فیزیوتراپی سندرم پیریفورمیس شامل موارد زیر می باشد:

• کاربرد گرمای عمقی و دستگاه های فیزیوتراپی روی عضله پیریفورمیس
• طب سوزنی و درای نیدلینگ عضله پیریفورمیس
• کشش یا آزادسازی عضله پیریفورمیس با درمان های دستی فیزیوتراپی
• موبیلیزیشن و متحرک مفصل ساکروایلیاک توسط فیزیوتراپیست
• ایجاد اصلاحات در راه رفتن بیمار (به طور مثال با تجویز کفی یا کفش طبی توسط فیزیوتراپیست)
• تقویت عضلات لگن بویژه عضلات ابداکتور(به خارج برنده) ران

تزریق در عضله پیریفورمیس

اگر درمان های دارویی و فیزیوتراپی در بهبود بیمار موثر نبودند، ممکن است درمان های تهاجمی تر مانند موارد زیر انجام شوند:

• تزریق ماده بی حس کننده موضعی، بوتاکس، یا کورتون در عضله پیریفورمیس. این قبیل تزریق ها معمولا با کمک سونوگرافی انجام می شوند تا از محل قرار گیری دقیق سوزن اطمینان حاصل شود.

جراحی پیریفورمیس

هر چند جراحی پیریفورمیس آخرین اقدام درمانی است، برداشتن بخش از عضله پیریفورمیس یا تاندون آن با جراحی در بیمارانی که به درمان های فیزیوتراپی یا تزریق داخل عضله جواب ندادند ممکن است انجام شود.

ورزش های سندرم پیریفورمیس

یکی از درمان های موثر و لازم سندرم پیریفورمیس انجام ورزش ها و کشش های تخصصی می باشد. انجام مرتب و مداوم ورزش های سندرم پیریفورمیس نقش به سزایی در درمان این بیماری دارد. هدف از انجام این ورزش ها، شل سازی عضله است تا فشار عضله پیریفورمیس روی عصب سیاتیک برطرف شود. در نظر داشته باشید که بهتر است ورزش های سندرم پیریفورمیس توسط فیزیوتراپیست به بیمار آموزش داده شوند.

درای نیدلینگ پیریفورمیس

درای نیدلینگ عضله پیریفورمیس یک روش موثر و کارآمد در درمان سندرم پیریفورمیس می باشد. درای نیدلینگ یکی از روش های درمانی فیزیوتراپی است. در این روش، سوزن نازک طب سوزنی در داخل عضله با هدف رفع اسپاسم پیریفورمیس وارد شده و حرکت داده می شود. داشتن دانش آناتومی دقیق از عضلات و عناصر ناحیه لگن و تکنیک انجام درای نیدلینگ در حیطه تخصصی فیزیوتراپیست است.

جان کلام

سندرم پیریفورمیس می تواند شایع ترین علت کمردرد سیاتیکی باشد که ممکن است شما اسم آن را هم تا حالا نشنیده باشید. اگر شما درد مقاوم به درمان و بدون دلیل در ناحیه باسن و انتهای کمر دارید که به سمت پشت پا انتشار پیدا می کند، سعی کنید زیاد ننشینید، کیف پول در جیب پشتی شلوارتان نگذارید و برای معاینه و تشخیص بیماری به پزشک یا فیزیوتراپیست مراجعه کنید. ممکن است که شما مشکل دیسک یا سایر مشکلات شایع کمر داشته باشید اما هم زمان با آن ها به سندرم پیریفورمیس نیز مبتلا باشید. تشخیص سریع تر سندرم پیریفورمیس و درمان آن می تواند سبب رهایی شما از کمردرد و درب عصب سیاتیک شود.