کمردرد بارداری

کمردرد بارداری چجوریه

با شروع بارداری و ایجاد تغییرات در بدن مادر، کمردرد مهمان ناخواسته خانم باردار می شود. البته بهتر است به عوض کمردرد از واژه ناراحتی در کمر استفاده کنیم. به سبب تغییرات هورمونی و فیزیکی مادر، ناراحتی در کمر یک مساله طبیعی محسوب می شود که بیش از ۷۰ درصد از مادران آن را در طی دوران بارداری شان تجربه می کنند. خوشبختانه درصد کمی از این کمردردها شدید هستند، یعنی در اغلب مواقع خانم های باردار به رغم احساس ناراحتی در کمر، قادر به انجام فعالیت های روزمره شان می باشند.

کمردرد در بارداری نشانه چیست؟

در طی دوره بارداری، لیگامان های بدن به صورت طبیعی در پاسخ به ترشح هورمون ریلکسین نرم تر و کشیده می شوند. این تغییر، بدن مادر را برای انجام روند زایمان آماده می سازد. این نرمی در مفاصل کمر و لگن می تواند سبب کمردرد بارداری شود.

کمردرد در بارداری از کی شروع می شود؟

معمولا کمردرد در اوایل بارداری شایع نیست. این سوال که کمردرد از هفته چندم بارداری شروع می شود جواب دقیقی ندارد. بیشتر مواقع کمردرد از سه ماه دوم بارداری شروع می شود. خبر خوب این است که اغلب پس از زایمان کمردرد خود به خود برطرف می شود.

کمردرد در ماه اول بارداری

کمر درد در اوایل بارداری به دلیل تغییرات هورمونی و افزایش استرس های محیطی رخ می دهد. در دوران بارداری هورمون های شل کننده لیگامان های بدن ترشح می شوند که در نهایت به سهولت وضع حمل کمک می کنند. این هورمون ها در کل بدن پخش می شوند و سبب شل و نرم شدن تمام مفاصل بدن می شوند. این نرمی عمومی مفاصل عامل اصلی کمردرد در اوایل بارداری است.

آیا کمردرد در اوایل بارداری خطرناک است؟

در اغلب زنان باردار، کمردرد یک جزء طبیعی از بارداری محسوب می شود. تنها در صورتیکه  شما سابقه ابتلا به کمردرد پیش از بارداری داشته اید، یا اضافه وزن زیاد دارید، کمردرد در اوایل بارداری می تواند خطرناک باشد و نیاز به مشورت با پزشک دارد.

در بارداری کدام قسمت از کمر بیشتر درد می گیرد؟

کمردرد در بارداری معمولا در محل اتصال کمر به لگن رخ می دهد. البته این درد ممکن است در هر قیمتی از کمر که ناحیه بین انتهای دنده ها تا برجستگی روی لگن در پشت تعریف می شود، رخ دهد. این درد ممکن است در ناحیه باسن و پشت ران نیز احساس شود. درد ناشی از نارحتی کمر در بارداری  به ساق، کف و انگشتان پا نمی رسد.

درد گودی کمر در بارداری

با افزایش سن بارداری و بزرگ شدن جنین و رحم، تغییراتی در وضعیت بدنی مادر رخ می دهد. بخشی از این تغییرات شامل بزرگ شدن شکم و جابه جایی خط ثقل بدن به سمت جلو است که سبب افزایش گودی کمر و فشار وارد شده روی مفاصل مهره ای می شود. خانم هایی که زیاد خم و راست می شوند، بارهای سنگین بلند می کنند، مبتلا به نرمی مادرزادی مفاصل هستند، اضافه وزن دارند، زیاد می ایستند، کفش پاشنه بلند می پوشند، درد گودی کمر در بارداری را بیشتر تجربه می کنند.

کمردرد در بارداری

کمردرد بارداری به صورت درد تیر کشنده از کمر به سوی پاها و انگشتان پاها (همانند درد فتق دیسک کمر) نیست. این درد معمولا خفیف است و تنها در درصد کمی از موارد شدید می شود. این درد اغلب در انتهای روز و شب و نیز با افزایش زمان ایستادن و فعالیت خانم باردار افزایش و با استراحت بهبود می یابد.

کمردرد در بارداری و جنسیت؟

تحقیقات انجام شده تاکنون هیچ رابطه ای بین جنسیت جنین و بروز، شدت یا نوع کمردرد بارداری را نشان ندادند.

درمان دارویی کمردرد بارداری

استفاده از دارو برای تسکین درد در زمان بارداری باید با نظر پزشک باشد، زیرا مصرف برخی از مسکن ها خطر آسیب به جنین را دارند. ایمن ترین دارو برای کاهش درد در بارداری استامینوفن ساده است که البته میزان مجاز مصرف آن را پزشک تعیین می کند. شیاف برای کمردرد در بارداری نیز باید با صلاحدید پزشک مصرف شود.

پماد کمردرد در بارداری

پمادهای شل کننده عضلانی معمولا دارای متیل سالیسیلات هستند. متیل سالیسیلات یک داروی ضد التهابی غیر استروییدی (NSAID) است. این پمادها برای کاهش درد و گرفتگی عضلانی روی پوست مالیده می شوند اما استفاده از آنها در بارداری به ویژه در سه ماهه سوم ممنوع است و می تواند به جنین آسیب برساند.

علت کمردرد در بارداری

دلایل بسیاری برای ایجاد کمردرد در بارداری وجود دارد. برخی از این دلایل شامل موارد زیر است:

• افزایش وزن مادر:به صورت طبیعی خانم ها بین ۱۱ تا ۱۵ کیلو در طی بارداری وزن شان افزایش می یابد. این اضافه وزن اکثرا در ناحیه شکمی است که سبب افزایش قوس کمر و اعمال فشار زیاد روی مهره های کمری شده و عامل ایجاد ناراحتی در کمر است.
• تغییرات وضعیت بدنی:در هنگام بارداری با بزرگ شدن شکم خط ثقل بدن به سمت جلو جا به جا می شود. این تغییر خود عاملی برای کمردرد است.
• تغییرات هورمونی مادر:در زمان بارداری هورمونی به نام ریلکسین ترشح می شود. ریلکسین سبب نرم شدن مفاصل لگن برای مهیا ساختن بدن جهت وضع حمل می شود. البته هورمون ریلکسین اثر شل سازی خود را برروی تمام مفاصل بدن دارد. همین مساله سبب ایجاد بی ثباتی و در نتیجه درد مهره های کمری می شود.
• کاهش قدرت عضلات شکمی: بزرگ شدن رحم و شکم سبب کشیده شدن زیاد و در برخی از مواقع جدا شدن دو قسمت عضله مستقیم شکمی (عضله رکتوس ابدومینوس) می شود. اسم این ضایعه دیاستازیس رکتی است. ضعیف شدن عضلات شکم عاملی برای کمردرد بارداری است. برای مطالعه بیشتر در زمینه دیاستاز شکمی و راه های درمان آن می توانید به لینک زیر مراجعه کنید:

https://activephysiotherapy.net/دیاستاز-رکتوس-چیست/

• تنش ها: فشارهای روحی می توانند تنش عضلانی در کمر را بیفزایند که به شکل اسپاسم و درد در کمر احساس می شود. احتمالا شما هم تجربه افزایش کمردرد در زمان های پر تنش را داشته اید.

درمان کمردرد در بارداری

روش های متعددی برای تخفیف کمردرد در بارداری وجود دارد. بهترین راه برای سپری نمودن دوران بارداری، مدیریت درد و فعالیت های روزانه است. بدین صورت که خانم های باردار سعی در تقسیم کارها و فعالیت ها در طی ساعات روز داشته باشند و خودشان را با انجام کارهای سنگین یا با کارکردن متوالی و بدون استراحت خسته نکنند. آنها همچنین لازم است که از کمک سایر اعضای خانواده برای کارهایشان بهره بگیرند. درمان های خانگی کمردرد بارداری شامل موارد زیر می باشند:

• انجام مرتب حرکات ورزشی:همانند بیشتر مشکلات، بهترین راه درمان پیشگیری است. با انجام ورزش های تقویتی و هوازی پیش از بارداری و در طی این دوران، عضلات مرکزی بدن قوی می شوند و قادر به تحمل بهتر تغییرات بارداری می شوند. در دوران بارداری ایمن ترین ورزش ها، شنا، پیاده روی و دوچرخه ثابت با شدت ملایم و متوسط هستند. با مشورت با یک فیزیوتراپیست ورزش های مناسب برای تقویت عضلات شکم و لگن را بیاموزید و هر روز انجام دهید.
• استفاده از سرما و گرما:در این مورد با پزشک یا فیزیوتراپیست خود مشورت کنید. در روزهای اول شروع کمردرد بهتر است که از کیسه های سرما به مدت ۱۵ دقیقه روی ناحیه درد چند بار در روز استفاده شود. پس از گذشت چند روز از کمردرد می توانید کیسه گرم را جایگزین کنید. مراقب باشید که استفاده از گرما روی ناحیه شکم در زمان بارداری ممنوعیت دارد.
• بهبود وضعیت بدنی: برای آنکه فشار کمتری به مهره های کمری بیاید لازم است که درهنگام خوابیدن، نشستن، ایستادن و کار کردن وضعیت بدنی صحیح داشته باشید. توصیه های زیر را در طی بارداری رعایت کنید:
• برای برداشتن اجسام از روی زمین به جلو خم نشوید. در عوض زانوهای خود را خم کنید و چمباتمه بزنید
• کفش های پاشنه بلند نپوشید
• سعی کنید طولانی مدت نایستید
• طاق باز نخوابید. روی پهلوی راست یا چپ و با کمک چند بالش برای حمایت پا و دست رویی بخوابید
• نشستن روی مبل های راحتی با ارتفاع کم و گود مناسب نیست
• هنگام نشستن و ایستادن قوز نکنید

برای مشاهده ویدیو مربوط به وضعیت های بدنی صحیح برای خانم باردار به لینک زیر مراجعه کنید:

• استفاده از کمربند بارداری:این کمربند زیر شکم بسته می شوند و روشی ساده و موثر برای کاهش فشار روی کمر است. این کمربندها نرم هستند و در قسمت پایین شکم بسته می شوند. بهتر است که در سه ماه سوم بارداری استفاده شوند.

کمردرد بارداری درمان

چه زمانی لازم است برای درمان به پزشک مراجعه کنید؟

در صورت بروز هر کدام از علایم زیر لازم است نزد پزشک بروید:

• درد شدید
• درد های ریتمیک انقباضی
• درد شدید افزاینده یا دردی که ناگهانی ایجاد شود
• سختی در ادرار کردن یا بروز حس سوزن سوزن شدن در اندام ها